O'zbekiston tarixi

1
 «0‘zbekiston adabiyoti va san’ati» gazetasi, 1989-yil, 16-iyun.
2
 O
l
zR MDA, R-2364-fond, 1-ro‘yxat, 132-ish, 30-varaq.
595

---

yozuvchilari asarlari tarjimalarining ko„pligi»ni qayd etadi
1
. Dar- 
haqiqat, bu gapning tagida «jon» borligini shundan ham bilsa bo„ladiki, 
faqat 1954-1955-yillardagina 0„zbekiston yozuvchilar uyushmasi rus 
yozuvchi va ijodkorlarining 72 asarini taijima qilishni rejalashtirgan
2
.
Polkovnik Uiler o„z taassurotlarini davom ettiradi: «Ko„pchilik 
o„zbeklar rus tilida yaxshi so„zlashadilar, ammo o„zbekcha so„z- 
laydigan ruslar kamdan kam uchraydi. Ayrimlari bilan men suhbatlashib 
qiziqdim, butun umr bo„yi 0„zbekistonda yashaganlar, shunga 
qaramasdan bir nechagina o„zbekcha so„zlami biladilar, xolos. Hamma 
e‟lonlar rus tilida yozilgan»
3
. «0„rta Osiyoda barcha ma‟muriy 
lavozimlami ruslar egallab turganligini ko„p ga- piradilar...»
4
. Darvoqe, 
Angliyada chiqadigan «Ekonomist» jur- nali o„zining 1960-yil 19-noyabr 
sonida bunday deb yozgan edi: «Samarqand fabrikasida bir 
sharqshunosning aniqlashicha, ish- chilaming faqat 30 foizi o„zbeklardir, 
ma‟muriy rahbarlar orasida esa birorta ham o„zbek yo„qdir»
5
. Shu 
boisdan ham ko„pchilik korxona va idoralaming rahbarlari o„zbek tilida 
yozilgan rasmiy hujjatlar, arizalami hatto qabul ham qilmas edilar. Milliy 
qadriyatlar va urf-odatlar eskilik sarqitlari sifatida qoralandi, milliy 
kiyimlarda yurishlik qoloqlik ko„rinishi deb e‟lon qilindi. Vatanimiz 
tarixi o„qitilmadi. Islom diniga qarshi butun jabha bo„ylab hujumga 
o„tildi. Umumxalq bayrami «Navro„z» diniy marosim deb e‟lon qilindi 
va uni tantana qilish hamma yerda taqiqlab qo„yildi. «Navro„z» o„miga
1986- 
yildan boshlab «Xotira kuni» sifatida «Navbahor» bayrami 
nishonlanadigan boidi.
Milliy tahqirlash va kamsitish, ayniqsa, kadrlar siyosatida yaqqol 
ko„zga tashlandi. 0„zbekistondagi respublika, viloyat, shahar va tuman