O'zbekiston tarixi
«Hayot va iqtisod» jumali, 1990-yil. 1-son, 77-bet
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
«Hayot va iqtisod» jumali, 1990-yil. 1-son, 77-bet. 2 0‘zR PDA, 58-fond, 356-ro‘yxat, 207-ish, 4-varaq. 598 (0„rta Osiyo kabi qator mintaqalaming tub aholisi mamlakat aholisining 20 foizi). Ikkinchisi shartli ravishda «ovrupacha» deya qolaylik (qolgan 80 foiz aholi). «Osiyoliklar» ko„p bolalik boiib, har 20-30-yilda ikki barobar ko„paymoqdalar va bu ulkan muammolami keltirib chiqarmoqda... Bunaqangi ikki xil ahvol ikki xil siyosatni yurgizishni taqozo qiladi» 1 . Bunday ikki xil demografik siyosatning mohiyati va maqsadi nimadan iborat? Gap shundaki, mustamlakachi ma‟murlar Markaziy Osiyodagi musulmon turkiy aholining muttasil o„sib borayot- ganligidan qo„rqib vahimaga tushdilar va ayni zamonda rus aholisining kamayib borayotganidan tashvishlandilar. Tarixchi olimlar M.Geller va A.Nekrich «Rossiya tarixi» asarlarida keyingi o„n yilliklarda Markaziy Osiyoda tub yerli aholi sonining zo„r sur‟atlar bilan o„sishi demograflaming barcha hisob-kitoblarini uloqtirib tashladi, deb yozadilar. Demograflar Markaziy Osiyo aholisining 1980-yilda 10 foizga o'sishini bashorat qilgan boisalar, 1979- yildayoq bu ko„rsatkich 27 foizga teng boidi. 1970-1979- yillar orasida aholining o'sish sur‟atlari o„zbeklar va tojiklarda 36% ni, turkmanlarda - 33, qirgizlarda - 31 va qozoqlarda - 24% ni tashkil etdi. Aholining o„sish sur‟atlari shu darajada davom etadigan boisa, mustamlakachi ma‟murlar XXI asming boshlarida SSSRning aholisi 310-320 million boigani holda, Markaziy Osiyo va Kavkazning tub yerli aholisining 100 millionga yetishidan xavotirlandilar. Ana shu boisdan ham bu mintaqalarda oilalami rejalashtirish sohasida Markaziy hukumat katta «g„amxo„rlik» qildi 2 . Tarixchi olim, hatto, ikki xil demografik siyosatni «asoslab» ham berdi. U quyidagicha yozadi: «Ikki xil demografik ahvol ikki xil siyosatni talab qiladi. Birinchisi - «osiyoliklar»da yoshlami, ayniqsa qizlami ish bilan band qilish, maium malaka talab qiladigan doimiy ishlargaj alb etish kerak. Bu tugishni kamaytirishning dunyo tajribasida sinalgan yaxshi usulidir... Ikkinchisi «ovrupalik» ayollami, aksincha, imkon qadar ko„p qismini ishdan ozod qilish lozim... ya‟ni tugishdan oldingi dam olishni - yarim yil, farzand ko„rgandan so„ng - uch yilga yetkaziladi. Kamida yetti yilgacha maoshni toiiq toiab, yarim ish kuni beriladi» 3 . Eng dahshatlisi shundaki, bunday noqobil g„oya Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|