O'zbekiston tarixi
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
- Bu sahifa navigatsiya:
- Birinchidan
- Ikkinchidan
- Uchinchidan
|
B i r i n c h i b o b
TURKISTONDA SHO‘ROLAR MU ST AML AKACHILIGININ G 0‘RNATILISHI. O LKA XALQLARINING MILLIY OZODLIK UCHUN KURASHI 1917-yilgi Oktabr to„ntarishi Turkiston xalqlari tarixida Rossiya mustamlakachiligining yangi davrini boshlab berdi. Ayni o„sha palladan sho„rolar saltanati mustamlakachiligi davri boshlanib, u to 1991-yil 31- avgustgacha davom etdi. Sho„rolar davrida amalga oshirilgan qizil saltanat mustamlakachiligi siyosati Chor hukumati yurgizgan mustamlakachilik siyosatidan nima bilan farqlanadi? - degan qonuniy savolning tug„ilishi tabiiydir, albatta. U quyidagilardan iborat: Birinchidan, Chorizm mustamlakachilik, millatchilik va shovinistik siyosatini izchil amalga oshirib bordi. Sho„rolar esa ana shu siyosatni balandparvoz, havoyi shiorlar orqali yurgizdi. «Sho„rolar davlati - umumxalq davlati», «proletar intemasionalizmi va xalqlar do„stligi», «sotsializm va kommunizm g„alabasi ishiga sadoqat», «Kompartiya - umumxalq partiyasi», «Bir kishi hamma uchun, hamma bir kishi uchun!» kabilar ana shular jumlasidandir. Ikkinchidan, Chor hukumati ma‟lum ma‟noda mustamlakachilik - bosqinchilik siyosatini yon-atrofiga qarab, xalqaro maydondagi vaziyat bilan hisoblashgan holda ehtiyotkorona olib bordi. Buxoro amirligi va Xiva xonligini o„ziga qaram, vassal davlatga aylantirgan bo„lsa-da, ulaming siyosiy mustaqilligini batamom yo„q qila olmadi. Sho„rolar esa ulaming hududlarini dahshatli qirg„inlar evaziga bosib oldi va mustamlakaga aylantirdi. Uchinchidan, Chorizm Turkiston o„lkasida qattiqqo„llik bilan mustamlakachilik zulmi siyosatini olib borgan bo„lsa-da, tub yerli aholining tarixi, tili, dini, urf-odati, madaniyati kabilarga sho„rolardek xuruj va tazyiq o„tkazmagan edi. Sho„rolar qisqa muddat ichida Turkiston xalqlarining milliy davlatchiligiga barham berdi, tarixidan mahrum qildi, dinini taqiqlab qo„ydi, tiliga kishan soldi, madaniyat va ma‟naviyatini g„orat qildi. Bulaming barchasi aniq reja asosida amalga oshirildi. Xullas, sho„rolar davrida Markaziy Osiyoning eng yirik millatlaridan bo„lgan o„zbeklar millat sifatida halokat yoqasiga kelib qoldilar. 5 |
