O'zbekiston tarixi
«Sharq Yulduzi» jumali, 1991-yil. 12-son, 170-bet
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
«Sharq Yulduzi» jumali, 1991-yil. 12-son, 170-bet. nomusga tegish, qirg„in boshlandi. Bundan muxtoriyatchilarga aloqasi bo„lmagan tinch aholi katta zarar ko„rdi». Turkiston muxtoriyati qonga botirilganligining eng asosiy va bosh aybdori V.I.Lenin rahbarligidagi Sho„ro hukumati va bolsheviklar partiyasidir, qolaversa Markaziy hukumatning Turkiston filiali endigina 26 yoshga to„lgan F.Kolesov rahbarligidagi Turkiston Xalq Komissarlari hukumati va uning a‟zolaridir. Bu hukumat a‟zolarining deyarli barchasi mahalliy musulmon xalqlariga nisbatan katta jinoyatlar sodir etgan shaxslar edilar. Favqulodda Komissar Pyotr Kobozevning e‟tiroficha, «Rais Fyodor Kolesov sanalgani bilan barcha ish Uspenskiy qoiida edi. Uspenskiy esa ashaddiy monarxist, shovinist edi. Uning «0„rtoq musulmonlar! Shuni qulog„ingizga quyib olingki, biz Sizning og„alaringizmiz. Sizlar uka bo„lasizlar, tushunarlimi, bizga bo„ysunishga majbursiz» degan so„zlaridan ham bu shaxsning ichki dunyosi ko„zga yaqqol tashlanib turar» edi. Qo„qon fojiasida asosiy aybdor Lenin va Stalin boshliq bolsheviklar partiyasi, Sho„ro hukumati ekanligi ta‟kidlandi. Bu ayb uchun ular Qo„qon xalqiga, butun Turkiston xalqiga murojaat etib, musulmon aholisidan uzr so„rashi zarurligini hatto 1919-yil 9-mayda Lenin huzurida boigan afg„on, hind delegasiyasi boshlig„i Muhammad Barokatulloxon ham og„zaki, ham yozma ravishda bayon etgandi 1 . Ammo chin insoniy hislat mustamlakachilarga begona edi. Turkiston va Boshqirdiston milliy Muxtor hokimiyati ag„darib tashlangandan keyin milliy masalalar bo„yicha Sho„ro Xalq komissarligi 1918-yil aprelida Qozon, Ufa, Yekaterinburg, Turkiston va boshqa mahalliy sho„rolar uchun «Sho„ro hokimiyatining vazifalari» degan murojaat eion qildi. Unda sho„ro rahbariyatining tub maqsadlari bayon qilindi: «Markazda boshlangan inqilob chekka oikalarga, ayniqsa, Osiyoga ancha kech yetib keldi. Turmush va tilning o„ziga xosligi hamda chekka viloyatlaming iqtisodiy qoloqligi bu yerlarga sho„ro hokimiyatining kirib kelishini qiyinlashtirdi. Bultur (1917-yil) noyabr va dekabr oylarida Volgabo„yi tatarlari, boshqirdlar, qirgizlar (qozoqlar) va Turkistonliklar orasida pay do boigan Muxtor burjua guruhlari inqilob davomida qadamba-qadam qurolsizlantirildilar. Bu ish ulami xalq ommasidan tamomila ajratib tashlash va ommani Sho„ro atrofiga jipslashtirish maqsadida amalga oshirildi. Ulaming Muxtoriyatini olib qo„yish, ushbu jirkanch Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|