O’zbekistonda to’liq va samarali bandlik muommosi Reja: Kirish

 
 
 
 

---

Shamsiddinov N. 
2. Bandlik tushunchasi. To‘liq va samarali bandlik muammosi 
Mavjud qonunlikka muvofiq ish bilan bandlik deganda fuqorolarning qonunda 
taqiqlanmagan va ularga daromad keltiradigan faoliyat turi bilan shug‘ullanishlari 
tushuniladi. Ko‘pchilik iqtisodiy adabiyotlarda qayd qilinganidek: “Bandlik 
mehnat qobiliyatiga ega bo‘lgan va mehnat qilishga ishtiyoqi bor kishilarning 
ishga joylashib foydali mehnat bilan mashg‘ul bo‘lishlaridir”. Ish bilan band 
aholiga yollanib ishlovchilar va o‘zlarini mustaqil ravishda ish bilan ta’minlagan
shaxslar kiradi.
YAlpi ishchi kuchi – bu jamiyat ѐki alohida olingan mamlakat miqѐsida qiymat 
vaiste’mol qiymatlarini yaratishda ishtirok etuvchi bir-biri bilan chambarchas 
bog‘liq holdafaoliyat qiluvchi ishchi kuchlarining umumlashtirilgan majmui. YAlpi 
ishchi 
kuchining 
takror 
hosil qilinishi jaraѐnlarini o‘rganish muhim bo‘lib, bunda eng avvalo ishchi 
kuchiningziga to‘xtalish maqsadga muvofiqdir. 
Ishchi kuchi – bu insonning mehnatga bo‘lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlarining 
yig‘indisi bo‘lib, jamiyatning asosiy ishlab chiqaruvchi kuchi hisoblanadi. Takror 
ishlab chiqarish jaraѐnida faqatgina ishlab chiqarishning moddiy-ashѐviy 
omillarigina emas, balki shaxsiy omili, ya’ni ishchi kuchi ham takror ishlab 
chiqariladi.
2
 
Ish bilan band bo‘lish uchun mexnatga layoqatli, ya’ni mehnat qilish qobilyatiga 
ega bo‘lish kerak, unga ega bo‘lgan kishilar mehnat resurslarini tashkil etadilar. 
O‘zbekistonda mehnat resurslariga aholining quyidagi guruhlari kiradi: 
I. 
Mehnatga layoqatli yoshdagilar: 

16 yoshden-54 yoshgacha bo‘lgan ayollar; 

16 yoshdan-60 yoshgacha bo‘lgan erkaklar.