Өзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы

Monitorlar.

Jeke komp`yuterdin` monitori (displey) ekrang`a tekstlik ha`m

grafikaliq mag`liwmatlardi shig`ariw ushin xizmet etedi. Ol eki tu`rli rejimde islewi

mu`mkin: tekstlik ha`m grafikaliq. Tekstlik rejimde displey ekrani sha`rtli tu`rde 80

bag`ana ha`m 25 qatarg`a bo`linedi. Usi maydannin` qa`legen jerinde belgiler

su`wretlenedi. Bul belgiler u`lken ha`m kishi latin ha`m kiril ha`ripleri, sanlar ha`m

ja`rdemshi belgiler - 1, !, 2, @, 3, #, 4, $, 6, ^, 5, %, 7, &, 8, *, 9, (, 0, ), -, +, |, ‘, _, =, \, ;,

:, /, ““ boliwi mu`mkin.

Grafikaliq rejimde ekrang`a tekstlik mag`liwmatlardan basqa su`wret ha`m grafiklerde

shig`ariladi. Bul rejimde belgi qa`legen shrift ha`m o`lshemge iye bolip ekran noqatlar

toplaminan ibarat boladi. Misal ushin 640*200 mu`mkinshilikli ekranda gorizontal

boyinsha 640 ha`m vertikal boyinsha 200 noqatti su`wretleydi. Noqatlar saninin` asiwi

menen ekrandag`i su`wret sapasi artadi. Ha`zirgi ku`nde IBM PC komp`yuterleri

tiykarinan SVGA tu`rindegi monitorlar menen ta`miyinlengen. Bul monitor tekstlik

---

19

rejimde 80*25 (16-ren`li), al grafikaliq rejimde 800*600 tochkali (16 ren`li)

mu`mkinshilikke iye.

Ha`zirgi ku`nleri IBM PC komp`yuterlerinde EGA (Enhanced Graphic Adapter -

jetilistirilgen grafikaliq adapter), VGA (Video Graphic Array - videografikaliq matritsa)

ha`m SVGA (Super VGA) videoadapterli ren`li monitorlar ornatilg`an bolip, onin` EGA

adapteri da`slepki mashinalarg`a ornatilg`an. EGA videoadapterli monitorlar ekrang`a

640x350 noqatti, VGA - 640x480 noqatti, al SVGA - 640x480, 800x600, 1024x768

noqatti shig`aradi.

Ekrandag`i su`wrettin` en` kishi elementi (noqati) - piksel dep ataladi ha`m ol

inglizshe “picture element” so`zlerinen aling`an. Piksel EGA adapterinde tuwrimu`yeshli,

al VGA ha`m SVGA adapterlerinde - kvadrat tu`rinde su`wretlenedi. Bul monitorlar 16

ren`li bolip esaplanadi.