Өзбекстан Республикасы
Download 1.12 Mb. Pdf ko'rish
|
Til bilimi ham tabiyiy ilimler Aziz aga
|
2-lekciya. II. TIL BILIMINIŃ JÁMIYETLIK ILIMLER MENEN BAYLANÍSÍ Til bilimi hám filosofiya
1. Til biliminiń jámiyetlik ilimler menen baylanısı 2. Til bilimi hám filosofiya
A. Obyektke substancional qatnas jasaw hám til bilimi B. Dialektikalıq kategoriyalar hám til bilimi V. Grammatikalıq máni hám grammatikalıq forma
Bizdi qorshap turǵan álem sistemalıq qásiyetke iye bolǵanınday, álemniń bir ajıralmas bólegi bolǵan insaniyat álemi de sistema esaplanadı. Eń áweli, insaniyat álemi insanlar hám olardıń óz ara qatnasınan quraladı. Demek, insaniyattı quraǵan insan ózi bólek jasay almaydı. Insan basqa insanlar menen qarım-qatnasta jasaydı. Áne usı qatnas jámiyetlik, yaǵnıy insanlar qarım-katnasınan quralǵan belgili bir jámiyetke tán qatnaslar esaplanadı. Sociallıq, ekonomikalıq, siyasiy, huqıqıy qatnaslardı úyreniwshi ilimler jámiyetlik ilimler esaplanadı. Belgili bir jámiyetke tán individlerdiń ózine tán
ruwxıyatı, kórkem-estetikalıq álemi, tillik qásiyeti sıyaqlı tárepleri bar bolıp, bul tárepler gumanitar ilimlerdiń izertlew obyekti sanaladı. Jámiyetlik ilimler menen gumanitar ilimler ortasında úlken tosıq, shegara joq. Bir ilimniń ózi hám jámiyetlik, hám gumanitar ilimlerge baylanıslı bolıwı múmkin. Máselen, til bilimi tildiń qatnas quralı sıpatındaǵı wazıypasın, jámiyetlik tiykarın ashıw menen jámiyetlilik qásiyetine iye bolsa, belgili bir individ sóylewiniń ózine tán qásiyetlerin úyreniw menen gumanitarlıq payda etedi. Sonday-aq, psixologiya da individual jeke adamlar psixologiyasın úyreniw menen birgelikte jámiyetke tán ulıwma psixologiyanı da úyrenedi (etnopsixologiya). Bul bolsa jámiyetlik ilimler menen gumanitar ilimler ortasında óz ara tıǵız baylanıs bar ekenligin, olardı bir- birinen ajıratıwǵa bolmaytuǵının kórsetedi. Sol sebepli hár eki taraw birlestirilip, social-gumanitar ilimler dep júritiledi. Jámiyetlik ilimler quramına filosofiya, logika, ekonomikalıq teoriya, pedagogika, psixologiya, tariyx, ádebiyat sıyaqlı bir qansha ilimler kiredi.
Download 1.12 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|