Өзбекстан Республикасы

zattıń massalıq quramı da ulıwma ózgermes boladı. 

Tábiyǵıy ilimlerde keń qollanılǵan hám úlken tabısqa erisken zat quramınıń 

turaqlılıǵı nızamı til bilimine de óziniń belgili dárejede tásirin tiygizdi. 

Bul  teoriyanıń  eń  kórnekli  wákili  bolǵan  Lui  Elmslev  til  hám  sóylew 

birliklerin  bir-birine  salıstırar  eken,  turaqlı  (konstant)  hám  ózgeriwsheń 

birliklerge ajıratadı. Tikkeley baqlawda seziw aǵzalarımız járdeminde túsiniletuǵın 

birlikler  ózgeriwsheń  birlikler,  olardıń  tiykarında  jasırınǵan  hám  hár  birinde 

tákirarlanıw qásiyetine iye bolǵan tiykar turaqlı birlikler esaplanadı. Máselen, i, ı, 

i:  sıyaqlı  tikkeley  esitken  sesler  bir  fonemanıń  –  erinliklespegen,  qısıq  dawıslı 

fonemanıń  tikkeley  kórinisleri  esaplanadı.  Olar  neshe  kóriniste  aytılmasın, 

hámmesinde bir tiykar tákirarlandı. Joqarıda tikkeley baqlawda seziw aǵzalarımız 

arqalı qabıl etilgen bir neshe sestiń hámmesinde qısıqlıq, erinliklespegenlik belgisi 

belgili dárejede saqlanadı. Bolmasa, basqa fonemanıń variantı boladı. 

Kórinip  turǵanınday,  til  biliminde  invariant  –  variant  túsinikleriniń  payda 

bolıwında algebradan tısqarı, ximiya iliminiń de roli bar.