Oziq -ovqat sanoatida xomashyo yoki iste'molchi omilining ustun roliga qarab, sanoatning uchta guruhi ajratiladi. Sanoat korxonalari xomashyo manbalarida joylashgan bo'lishi kerak

Go'sht sanoati
So'nggi o'n yillikda go'sht sanoati korxonalari xom ashyoning chuqur tanqisligi sharoitida ishlaydilar. Chorvachilik va parranda mahsulotlarini sotish hajmi 1998 yilda 1990 yilga nisbatan 2 barobar kamaygan holda, sanoat mahsulotlarini qayta ishlash 4,4 barobar kamaydi. Bu qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilari etkazib berilgan mahsulot uchun to'lovlarning kechikishi tufayli chorva mollari va parrandalarni sanoat qayta ishlashiga topshirishni istamasligi bilan bog'liq. Xom go'shtning katta qismi qayta ishlanmagan holda sotiladi. Qayta ishlash korxonalarini xom ashyo bilan ta'minlashning past darajasi, to'lov masalalari hal etilmaganligi va korxonalar va etkazib beruvchilar o'rtasidagi o'zaro qarzlar go'sht va go'sht mahsulotlari ishlab chiqarishning kamayishiga olib keldi.
Go'sht ishlab chiqarishni qisqartirish 1990-1999 yillarda sodir bo'lgan. Mahalliy go'sht mahsulotlari ishlab chiqarishning keskin kamayishiga chorva mollarining kamayishi sabab bo'ldi. Go'sht sanoati korxonalari uchun 1998-1999 yillar eng qiyin bo'ldi va ishlab chiqarishning ma'lum o'sishi faqat 2000 yilda aniqlandi. 2001 yilda I toifali go'sht va yon mahsulotlarni ishlab chiqarish 1999 yil darajasidan 11%oshdi, lekin 1998 yil darajasidan pastda qoldi. Kolbasa ishlab chiqarish 1999 yilga nisbatan 24%, go'sht yarim tayyor mahsulotlar - 29% ga oshdi.
Xom ashyoning keskin tanqisligi sharoitida, sanoatning korxonalari ishlab chiqarish tarkibida qo'shimcha qiymatga ega bo'lgan tayyor go'sht mahsulotlarining ulushini ko'paytirishga harakat qilishlari kerak edi (go'sht resurslarining 70 foizi sotiladi. kolbasa, go'sht va konservalar). kichik ishlab chiqaruvchilarga nisbatan raqobatbardosh ustunliklarni kuchaytirish va bozorning katta ulushini ta'minlash maqsadida ishlab chiqarish.
Mahalliy korxonalar tomonidan go'sht va go'sht mahsulotlari ishlab chiqarish kamayganiga qaramay, iste'mol bozorini ta'minlash holati nisbatan barqaror bo'lib qoldi, bu Rossiya bozoriga arzon import qilingan mahsulotlarning kirib kelishi bilan bog'liq. Rossiya go'sht ittifoqi prezidenti M. Mamikonyan bergan ma'lumotlarga ko'ra, turli davrlarda Evropa go'shti rus go'shtidan 25-40% arzonroq bo'lgan.
Bundan tashqari, vaziyat har qanday yo'l bilan bojxona to'siqlarini chetlab o'tishga intilgan rus importchilarining o'zlari tomonidan murakkablashdi. Bundan tashqari, mahalliy ishlab chiqaruvchilarning o'zlari import qilinadigan arzonroq xom ashyolardan foydalanishga o'tdilar. Katta go'shtni qayta ishlash zavodlari (MPZ) deyarli butunlay import qilinadigan go'shtga o'tdi (Moskvada, qayta ishlashda import qilinadigan xom ashyoning ulushi 70-90%), lekin ishlab chiqarish quvvatlarini to'liq ishlatish uchun bu etarli emas. Shu sababli, hozirgi vaqtda go'shtni qayta ishlash korxonalarining quvvati o'rtacha 30-40 foizga yuklangan. Natijada, so'nggi yillarda go'shtni qayta ishlash sanoati importga eng kuchli bog'liqlikda edi.
Umuman olganda, kelajakda sohadagi vaziyat variantlardan biriga ko'ra rivojlanadi: o'z ishonchliligini ta'minlagan yirik ishlab chiqaruvchilarning bosqichma -bosqich kengayishi. xom ashyo bazasi va shu tariqa mahalliy ishlab chiqaruvchilarni sotib olish va nazorat qilish yoki sanoatning past darajadagi kontsentratsiyasi bilan ajralib turadigan kuchlarni taqsimlash orqali boshqa hududlarga xom ashyo olib kiruvchi korxonalarga qaraganda ishlab chiqarish xarajatlarini oshiradi.
Aholining daromadlari oshishi bilan, ayniqsa, mintaqalarda go'sht mahsulotlariga bo'lgan talab o'sishini kutish mumkin, lekin dastlab arzon parranda go'shti iste'moli oshadi va shundan keyingina bu tendentsiya davom etsa, u asta -sekin o'rnini bosadi. u hayvon go'shti bilan iste'mol tarkibida. Shu bilan birga, iste'molchilar mahsulotlarning narxi va sifatining nisbatiga ko'proq e'tibor bera boshlaydilar va ishlab chiqaruvchilardan turli xil mahsulotlarni talab qiladilar.