Oziq-ovqat kimyosi

 
Mavzu bo‘yicha tayanch iboralar 
Oqsil, 
aminokislota, 
funksional 
guruhlar, 
polipeptid 
zanjir, 
dipeptid,tripeptid, fibrillyar oqsillar, globulyar oqsillar, oddiy oqsillar, 
murakkab oqsillar, proteinlar, proteidlar, gidratatsiya, degidratatsiya, 
denaturatsiya, destruksiya, kollagen, glyutin, ilvira. 
Takrorlash uchun savollar 
1. Aminokislotalar tuzilishini aytib bering? 
2. Aminokislotalar tarkibida nechta funksional guruh mavjud? 
3. Oziq –ovqat mahsulotlarining oqsillari tarkibidagi aminokislotalar 
ular molekulalaridagi karboksil va amin guruhlarining soniga 
hamda kimyoviy tuzilishiga qarab qanaqa sinflarga bo‘linadi? 
4. Oqsil molekulalarining tuzilishini aytib bering? 
5. Oqsillarning birlamchi tuzilishi deb nimaga aytiladi? 
6. Oqsillarning ikkilamchi tuzilishi deb nimaga aytiladi? 
7. Oqsillarning uchlamchi tuzilishi deb nimaga aytiladi? 
8. Oqsillarning to‘rtlamchi tuzilishi deb nimaga aytiladi? 

---

55 
9. Oziq –ovqat mahsulotlarining oqsillarini necha guruhga bo‘lish 
qabul qilingan? 
10. Fibrillyar oqsillarning molekulalari tuzilishini aytib bering? 
11. Globulyar oqsillarning molekulalari tuzilishini aytib bering? 
12. Kollagen va elastin oqsillarining molekulasining shaklini aytib 
bering? 
13. Oqsillarning amfoterlik xossalari nimalardan iborat? 
14. Oqsillarning gidratlanishi deb nimaga aytiladi? 
15. Oqsillarning degidratlanishi deb nimaga aytiladi? 
16. Oqsillarning denaturatsiyasi deb nimaga aytiladi? 
17. Oqsillarning destruksiyasi deb nimaga aytiladi? 
 
2.7. Oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi peptidlar va
ularning fiziologik ahamiyati 
2.7.1. Peptidlarni hosil bo‘lishi 
 
Peptidlar kichik molekular massali modda bo‘lib aminokislotalar 
qoldig‘idan tashkil topgan.
Tabiatda peptidlarni ikkita turlari mavjud bo‘lib, birinchi turi 
organizm faoliyatida sintezlanadi va fiziologik vazifasini bajaradi. 
Ikkinchi turlari organizmda fermentativ yoki kimyoviy gidrolizlanish 
natijasida hosil bo‘ladi. 
Fermentatatsiya natijasida peptidlarni hosil bo‘lishi oshqozon 
ichagida ovqat tarkibidagi oqsillarni o‘zlashtirilishida hosil bo‘ladi. Bu 
oshqozonda pepsin, gastriksin ta’sirida boshlanib va ichakda tripsin, 
ximotripsin, amino- va karboksipeptidaza ta’sirida tugallanadi. 
Kichik peptidlarni parchalanishi di- va tripeptidaza ta’sirida yuz 
beradi va erkin aminokislotalar hosil bo‘ladi. So‘ngra bular organizmda 
so‘riladi va oqsillarni sinteziga sarflanadi.