Parrandalarda ovqat ҳazm qilish tizimi kasalliklari

Самарқанд ветеринария медицинаси институти Тошкент филиали Фан: Цитология, гистология ва эмбриология Маърузачи: в.ф.д. Йўлдошев Н.Э. Мавзу: Суяк тўқимaлaрининг тузилиши

Режа:

1. Суяк ва унинг таркибий қисмлари;

2. Мускуллар тараққиёти ва рененирацияси.

СУЯК ТЎҚИМA

Бу хил тўқима фақат умуртқалиларда учраб, жуда мустаҳкам, ҳужайрааро моддасининг минерализасия даражаси юқори, таянч вазифасини бажариш билан бирга минерал моддалар алмашинувида катта аҳамиятга эга. Скелетда минерал тузлар жуда кўп (суяк қуруқ оғирлигининг 65-70% миқдорида) тўпланади, жумладан, организмадаги калцийнинг 97%игача суяк тўқимададир. Суякдаги калций инерт эмас ва моддалар алмашинувида узлуксиз иштирок қилади. Суяк тўқима таянч-трофик тўқималарга хос барча вазифаларни амалга оширади.

Икки хил: пластинкали тузилишга эга бўлган ва дағал толали суяклар мавжуд. Умуртқалиларнинг суяги пластинкали тузилган суякдир. Дағал толали суяк тубан умуртқалилар, эмбрион ва янги туғилган ҳайвонларда учрайди (1-расм).

1-расм. Суяк тузилиши ва тўқималарининг кўриниши

Ташқи суяк тузилиши
Боши
Танаси
Илик
Узун уяк
Қисқа суяк
Текис суяк
Аралаш суяк
Қизил илик суяги
Сариқ илик суяги
Эпифиз
Диафиз
Эпифиз

Суяк ҳужайраси - остеоцит ясси, нотўғри-юмалоқ ёки овал шаклга эга, кўп ўсимтали, ўзаги нисбатан йирик, цитоплазмаси кучсиз базофил, органеллалар яхши тараққий қилмаган ва бўлиниш қобилиятини йўқотган ҳужайрадир. Ёш организмларда остеоцитлар ўсимталари ёрдамида ўзаро контактда бўлади, кейинчалик ўсимталар қисқариб, улар ўрнида ичида ҳужайраларни озиқлантирувчи тўқима суюқлиги оқувчи суяк каналчалари пайдо бўлади (2-расм).

Суяк ҳужайраси - остеоцит ясси, нотўғри-юмалоқ ёки овал шаклга эга, кўп ўсимтали, ўзаги нисбатан йирик, цитоплазмаси кучсиз базофил, органеллалар яхши тараққий қилмаган ва бўлиниш қобилиятини йўқотган ҳужайрадир. Ёш организмларда остеоцитлар ўсимталари ёрдамида ўзаро контактда бўлади, кейинчалик ўсимталар қисқариб, улар ўрнида ичида ҳужайраларни озиқлантирувчи тўқима суюқлиги оқувчи суяк каналчалари пайдо бўлади (2-расм).