«Paxtani dastkabki ishlash» guruxi

Tabiat falsafasi

Reja:

1.Tabiat tushinchasi uning falsafiy mazmuni jonli va jonsiz tabiatning uzviy aloqadorligi.

2.Tabiat va jamiyat. Tabiiy va sun'iy muhit ularning o'zaro aloqasi. Jamiyat va tabiatning o'zaro ta'siri.

3.Ekologik muammolarning vujudga kelish sabablari va ularni hal etish yo'llari.

Falsafiy jihatdan tabiat tushinchasi ikki guruhga bo’linadi. Bular quydagilar Jonli va jonsiz tabiatdan iborat lekin ular bir-birini to’ldirib keladi

• "Tabiat" tushunchasini an'anaviy ravishda keng va tor ma'noda talqin etish mumkin. Birinchi holda bu tushuncha bizni o'rab turgan jamiki borliqni, butun dunyoni un­ing barcha voqea va hodisaiari bilan: "cheksiz o'zgarmas materik bo'laklardan torlib, kosmik tizim va hayvonot olami hamda ijtimoiy hayotni" o'ziga qamrab oladi. Albatta, bunday tushunishda jamiyat va tabiatni bir-biriga qarama-qarshi qo'yish mantiqan noto'g'ri. Agar tabial barcha borliqni, voqe-likni o'ziga qamrab olsa, unda inson ham, jamiyat ham tabiatning bir bo'iagi hisoblanadi.

Tabiyat 2 guruhga bo’linadi. Birlamchi va ikkilamchi tabiyat.

• Ulardan biri ("Birinchi tabiat") - o'rab turgan tabiiy borliq. U o'ziga bios-fera (o'simlik va hayvonlar), gidrosfera, atmosferaning pastki qatlami, litos-feraning yuqori qatlami, ya'ni "geografik muhif'ga nisbatan tabiatning kat-taroq qismini o'z ichiga oladi.
• "ikkinchi tabiat” yaratuvchi -inson o'z qo'Ii bilan yaratgan sun'iy muhit tashkil qiladi. "Ikkinchi tabiat" inson yaratgan barclia narsani o'z ichiga oladi: mehnat qurollari, maishiy buyumlar, qurilishlar, sa'nat asarlari

Tabiiy va suniiy tabiyat

Tabiatning umumbashariy taraqqiyot doirasida yerdagi hayot va biosotsial evolyutsiyaning o'ziga hosligi.

• Inson rivojlangan sari uning madaniyati ham murakkablashib, ishlab chiqarishi tezlashib, yashash faoliyati jarayoni "sun'iylashib" bordi. U tabiatdan, tabiiy muhildan borgan sari uzoqlashib bordi. Lekin bu bugungi taraqqiyot davrida tabiat va jamiyatning o'zaro aloqasi va ta'siri o'z dolzarbligi va aliamiyatini yo'qoldi degani emas. Bugungi kunda bu aloqalar faqat boshqacha tus olgan: inson tabiiy faktorlarga butunlay bog'liq emas, aksincha, cheklangan, himoyalanmagan tabiat aql va ongga nisbatan kuch va qudrati ancha takomillashgan insonga ko'pjihatdanqaramdir.