Педагогическая интеграция: методология, теория, технология : монография

Asosiy integrativ pedagogik ­tadqiqotlar :

• 
  Tadqiqotning maqsadi va vazifalari pedagogik integratsiyaning metodologik, nazariy va tarixiy-genetik asoslarini ishlab chiqishdir .­
  
• 
  Tahlil ob'ektlari ilmiy-pedagogik tizimlar, pedagogik integratsiyaning mohiyati, tabiati, qonuniyatlari, morfologik xususiyatlari ­, shakllanishi va rivojlanishi jarayonlari va boshqalardir.
  
• 
  Ta'lim amaliyotiga ta'sir qilish tabiati bilvosita ­.
  
• 
  Dizayn darajasi - modellashtirish.
  
• 
  Dizayn shakli - model.
  
• 
  Tadqiqot natijalari pedagogik integratsiyaning qonuniyatlari uchun g'oyalar, farazlar, uslubiy asoslardir.
  

2. 
   Amaliy integrativ pedagogik tadqiqotlar:
   

• 
  Tadqiqotning maqsadi va vazifalari - uslubiy va nazariy ta'minot qoidalarini ­eksperimental (eksperimental ) asoslash va shu asosda aniq, ­ilmiy asoslangan tavsiyalarni qurish .­
  
• 
  Tahlil ob'ektlari integrativ-pedagogik jarayonlardir.
  
• 
  Ta'lim amaliyotiga ta'sir qilish tabiati bevosita ­dizayndir.
  
• 
  Dizayn darajasi haqiqiy dizayndir.
  
• 
  Dizayn shakli - loyiha.
  
• 
  Tadqiqot natijalari integratsiyalashgan pedagogik tizimlar, texnologiyalar va boshqalar.
  

3. 
   Integratsion va pedagogik ishlanmalar:
   

• 
  Tadqiqotning maqsadi va vazifalari - o'qituvchining integrativ faoliyatini ta'lim va dasturiy ta'minot .­
  
• 
  Tahlil ob'ektlari o'qituvchining integrativ-pedagogik faoliyatining dasturiy va uslubiy ta'minoti nuqtai nazaridan ­mazmun-protsessual tarkibiy qismlari hisoblanadi ­.
  
• 
  Ta'lim amaliyotiga ta'sir qilish tabiati bevosita ­konstruktivdir.
  
• 
  Dizayn darajasi - dizayn.
  
• 
  Dizayn shakli - o'quv dasturiy ta'minotini loyihalash.
  
• 
  Tadqiqot natijalari - integral o'quv dasturlari ­, qo'llanmalar va boshqalar.
  

2. 
   Pedagogikada integratsiya jarayonlarini o'rganish mantig'i
   
   
   
   

bosqichdagi bilimlar harakati, bir muammoni hal qilishdan boshqasini hal qilishga o'tishda, ­vazifaga mos kelishi kerak bo'lgan ma'lum bir metodologiya bilan belgilanadigan bosqichlar, vazifalar ketma-ketligi" sifatida tavsiflanadi. ­[171, b. 27].
Tadqiqot jarayonining bosqichlarini ajratib ko'rsatishda invariant va variant mantiqlari hisobga olinadi. Invariant mantiq barcha pedagogik tadqiqotlarda qo'llanilishi mumkin va ­tadqiqot maqsadlarini belgilash, o'rganish ob'ektini belgilash, ob'ekt to'g'risida ma'lum bo'lgan narsalarni o'rganish, muammoni shakllantirish, tadqiqot predmetini aniqlash, tadqiqot mavzusini aniqlash, tadqiqot ob'ektini o'z ichiga oladi. gipotezani shakllantirish ­, tadqiqot rejasini qurish, rejalashtirilgan rejani amalga oshirish ­, ­bu yo'lda tuzatiladi ­. topilgan yechim doirasi [373, b. 85]. Variant mantiq tadqiqot turining o'ziga xos xususiyatlariga, uni amalga oshirish shartlariga muvofiq qurilgan .­
Pedagogik tadqiqotlarning fundamental va amaliy turlari mantiqlarini farqlashga urinishlar mavjud . ­Fundamental tadqiqotlarning boshlang'ich nuqtasi mavhum tabiatning gipotetik nazariy sxemasini qurish bo'lib, u ­bilishning deduktiv yo'lini tanlashni o'z ichiga oladi: mavhumdan konkretga. Amaliy tadqiqotlarning birinchi bosqichi - pedagogik amaliyotda bartaraf etilishi kerak bo'lgan kamchiliklarni allaqachon mavjud nazariya prizmasidan aniqlash va tavsiflash ; ­ikkinchi bosqichda ­ularni bartaraf etish vositalari ishlab chiqiladi; uchinchidan - kerak bo'lganda, mablag'larning samaradorligini tekshirish uchun eksperiment o'tkaziladi; to'rtinchi bosqich faoliyat loyihalarini ishlab chiqish va ularni eksperimental ish jarayonida amalga oshirishni o'z ichiga oladi [128, p. 41-42].
Ba'zan empirik va nazariy tadqiqot bosqichlari ajratiladi. Empirik tadqiqot jarayonida quyidagi vazifalarni (bosqichlarni) ­ajratib ko'rsatish mumkin : maqsadni qabul qilish, moddiy ob'ektni tanlash, ­eksperimental tadqiqot yo'li va usullarini tanlash, eksperimental ­tadqiqotni amalga oshirish, olingan natijalar bilan bog'liqlik. ­nazariya. Nazariy tadqiqot bosqichlari qatoriga ­maqsadni qabul qilish, nazariy ob'ektni qurish, nazariy tadqiqot yo'li va usullarini tanlash ­, nazariy tadqiqotlarni amalga oshirish, ­olingan natijalarni eksperimental ma'lumotlar bilan bog'lash kiradi [333]. , p. 119].
Shunday qilib, “tadqiqot jarayoni mantig’i” ­tadqiqot turiga qarab turli funksional maqsad va shakllarga ega bo’lishi mumkin bo’lgan polistruktura kategoriyasi deyishimiz mumkin. Shu bilan birga, tadqiqot jarayonining bosqichlarini aniqlashda juda xilma-xil yondashuvlar mavjudligini belgilovchi ­sub'ektiv omil hisobga olinmaydi , ta'rif faqat quyidagi faktni bildiradi: turli xil dastlabki tadqiqot asoslari u yoki bu mantiqni belgilaydi. ­tadqiqot jarayoni. Bu shuni anglatadiki, integrativ ­tadqiqotlar o'z mantiqiga ega bo'lishi kerak. Integrativ pedagogik tadqiqotlarga qanday mantiq xosdir? Bu savolga javob berish uchun pedagogikadagi integrativ tadqiqot predmetining nazariy, ko`p qavatli, metodologik kabi xususiyatlariga murojaat qilish zarur . ­Umumiy xususiyat bu yaxlitlikdir. Bu aloqa har qanday integratsiyaning asosi ekanligi bilan bog'liq. Integrativ ob'ektni tadqiq qilish - bu butunni "ushlash". Demak, integrativ ob'ektni bilishning boshlang'ich nuqtasi ­bu butunning "hujayrasi" ni, uning "genetik boshlang'ich asosini" topish bo'lishi kerak [117].
Bu erda G. V. Vorobyovning mavhumlikdan konkretlikka ko'tarilish usuli tadqiqot jarayoni yo'lining ikkinchi yarmidir, degan fikrining qonuniyligini tan olishimiz kerak. Birinchi yarmi ­- "bo'linmagan betondan, mavjud bo'lgandan, "bo'lish" voqeligidan eng oddiy abstraktsiyalarni - kelajak nazariyasining qurilish bloklarini qurishgacha bo'lgan harakat" [74, p. 76]. GV Vorobyovning so'zlariga ko'ra, bu yo'lni bosib o'tmasdan ­, "yaxshi nazariya" ni yaratish mumkin emas ­. Albatta, bu erda tez amaliy natijaga ishonish mumkin emas. Bunday tadqiqotlar maktab amaliyotiga faqat bilvosita ta'sir qilishi mumkin. Hatto so'zning qat'iy ma'nosida nazariya ham yaratilmagan, uni qurish uchun faqat "qurilish materiali" - "g'isht" qilingan: uslubiy bilimlarni ­oddiy natija sifatida olish mumkin emas. G. V. ­Vorobyov e'tiborni "bunday tadqiqot ko'plab o'qituvchilarda ishtiyoq tug'dirmaydi, ular ko'pincha ularni samarasiz sxolastik mulohazalar bilan belgilaydilar" [74, s. 76]. Ammo paradoks: amaliy natijaga imkon qadar tezroq erishmoqchi bo'lganlar ­, harakat bosqichini aylanib o'tib, hissiy-betondan mavhumga o'tib, darhol ikkinchi qismga o'tishadi - eng oddiy umumlashmalarsiz nazariyalarni qurish ­. pedagogik voqelikning tegishli qismining mikro tuzilishini aks ettiruvchi qo'llar "o'rmalovchi empirizm" ga chuqurlashish ­xavfini tug'diradi ­va amaliy natijalarga erishmaydi.
Shunday qilib, tadqiqot jarayonining birinchi yarmi bo'linmagan konkretdan birlamchi abstraktsiyalarga, so'ngra ulardan nazariyaga o'tishdir . ­Ushbu harakatning ikkita alohida bosqichi mavjud:

1. 
   Pedagogikada integrativ tahlilning dastlabki "hujayralari" ni izlash ­. Ular muayyan pedagogik shakllanishlarda yuzaga keladigan munosabatlarni aks ettiruvchi binomial bog'lanishlar shaklida ifodalanishi mumkin ­: "o'qitish - o'qitish", "tarbiyachi - murabbiy", "pedagogik bilim - xorijiy ilmiy bilimlar" va boshqalar. Shu bilan birga, tahlil organik deduktiv xarakterga ega bo‘lishi kerak, ya’ni u avvalo “tirik” pedagogik organizmning butun xilma-xilligini (xilma-xillikdagi birlik) ­o‘z ichiga olgan pedagogik hodisani birgalikda mavjud bo‘lgan holda qamrab olishi ­, keyin esa bu organizmning tarkibiy qismlarini uning ajralmas qismi sifatida ko‘rib chiqishi kerak. qismlar (birlikning xilma-xilligi). “ Alohida, nisbatan mustaqil taʼlim jarayonini va shunga mos ravishda ­mustaqil taʼlim jarayonini ­olish mutlaqo notoʻgʻri , keyin esa ularning har ikkalasi ham bir-biri ­bilan bogʻliq deb hisoblanadi. Ta'lim va tarbiyaning birligi ekvivalent va ­parallel alohida jarayonlarning oddiy "bog'lanishi" yoki oddiy "o'zaro bog'lanishi" emas; aksincha, pedagogik jarayonning birligida ta’lim va tarbiya ­ierarxik integratsiyada bir-biriga munosabatda bo‘lib , u ham nisbiy mustaqillik, qisman parallellik, o‘zaro ta’sir va nomuvofiqlikni qamrab oladi” [201, b. ­14].
   
2. 
   "Birlamchi umumlashmalar" qurilishi - ­integrativ nazariyaning "g'ishtlari", uning uslubiy va kategorik asoslarini ishlab chiqishni nazarda tutadi ­, nazariyaning "tanasi": morfologik tuzilmalar, nasl-nasab, qonunlar (qonunlar), tamoyillar, oqibatlar , ­amalga oshirish. texnologiyalar.