Педагогическая интеграция: методология, теория, технология : монография
Download 0.55 Mb.
|
978-5-8050-0674-7 (1)
|
Pedagogik integratsiyaning nazariy darajasi asosan nazariy tushunchalar, nazariyalar, tizimlarning sintezidir . Biroq, pedagogikada tarmoqlararo sintez kabi hodisaning uning doirasiga kiritilganligi sababli "nazariy sintez" tushunchasini yanada kengroq talqin qilish maqbul ko'rinadi. Demak , pedagogikada nazariy sintezning “ikki qavatli” tuzilishi haqida gapirish mumkin:
pedagogik tushunchalar, nazariyalar, tizimlar sintezi; pedagogik bilimlar tarmoqlarining sintezi (maktab pedagogikasi , kasb-hunar ta'limi pedagogikasi, universitet pedagogikasi va boshqalar). Nazariy sintez muammosi bo‘yicha mavjud ilmiy adabiyotlarni oldingi tahliliga asoslanib , uning asosiy yo‘nalishlarini belgilaymiz: Pedagogika umumiy nazariyasining invariant asoslarini shakllantirish ki. Bu jarayon pedagogika sohalari va kontseptsiyalarida (nazariyalar, tizimlar) erishilgan barcha eng yaxshi narsalarni chuqur o'rganishni va zamonaviy pedagogik nazariya va amaliyot rivojlanishining muqobil shakllarining paydo bo'lishi kabi muhim tendentsiyalarni hisobga olishni talab qiladi; boshqa ta’lim muassasalarini integratsiyalashuv sur’atlarini kuchaytirish 160 ijtimoiy-iqtisodiy muhitdagi telny tuzilmalari; pedagogikani matematiklashtirish , kibernetlashtirish va texnologiyalashtirish; psixologiya, texnika fanlari, nazorat nazariyasi, sotsiologik va iqtisodiy fanlar bilan aloqalarini mustahkamlash . Tarmoqlararo sintez, ya'ni tarmoq pedagogik bilimlarning o'zaro kirib borishi. Bu yo`nalish pedagogik bilimlarni differensiallashtirishga munosabat zarurligini ifodalab , uning ko`plab tarmoqlar va kichik tarmoqlarga bo`linishiga olib keladi. Pedagogikalarning ko'pligi muqarrar ravishda ularni muvofiqlashtirish, yaqinlashish va o'zaro bog'lanish jarayonini boshqarish muammosini keltirib chiqaradi. Uning yechimisiz pedagogika zamon talablariga adekvat javob berish imkoniyatidan mahrum bo‘lgan, tizimsiz, amorf ta’limga aylanish xavfi ostida qoladi . Pedagogik bilimlarning o'z sohalarida bilimlarni integratsiyalashuv jarayonlarini aks ettiruvchi tarmoq ichidagi sintez. Shunday qilib, kasb-hunar ta'limi pedagogikasi va pedagogik psixologiya mazmunidagi bilimlarning o'zaro ta'siri masalalarini o'rganish dolzarbligicha qolmoqda . Tarmoq ichidagi sintezda pedagogik bilimlar tizimidagi fanlararo aloqalar muhim rol o'ynaydi : aslida pedagogik va texnik, aslida pedagogik va psixologik va boshqalar.Bu yo'nalish o'ziga xos gnoseologik tugundir, bu erda uslubiy va nazariy sintez yo'llari kesishadi. Uslubiy, nazariy va uslubiy bilimlarning sintezi. Pedagogik bilimlarning bu turlari o'rtasidagi tafovut dahshatli darajaga etadi. Bu ko'p jihatdan metodologiyaning metodologiya bilan bog'liqligiga tegishli. Pedagogikada metodologiyani sof mavhum hodisa sifatida tushunish, uslubiy yordam ehtiyojlaridan juda uzoqda, juda chuqur ildiz otgan. O'z navbatida, texnika o'zining uslubiy asoslaridan ajralib chiqadi. Natijada ikkala tomon ham mag'lub bo'ladi. Metodologiya va metodologiya ob'ektiv ravishda o'zaro bog'liq hodisalardir. Ayni paytda metodistlar va metodistlar bir-biriga ilk qadamlarini tashlamoqda. Pedagogik metodologiyada uning faoliyat talqini o'z zimmasiga ola boshlaydi. Didaktik ta'lim tizimlarining sintezini o'z ichiga olgan tizimlararo tahlil. Ushbu hududda quyidagilar mavjud: • tashqi sintez, ya’ni pedagogikaning turli bo‘limlari bilan bog‘liq tizimlarni birlashtirish. Masalan, rivojlanayotgan ta'lim tizimi elementlarini I.P.Ivanov ijodiy ta'lim tizimining tarkibiy qismlari bilan uyg'unlashtirish [167]; • ichki sintez, ya'ni bir tartibli pedagogik (didaktik, ta'lim) tizimlarning integratsiyasi . Masalan, muammoli va dasturlashtirilgan ta’lim tizimlarining sintezi , muammoli ta’lim g’oyalarini modulli ta’limni algoritmlashtirish g’oyalari bilan boyitish va boshqalar . A. A. Zaxarenko va V. A. Karakovskiyning tarbiyaviy ta'sirlarini birlashtirish g'oyalari [152, 193]; • didaktik yoki ta'lim tizimlari doirasida integral ishni nazarda tutuvchi "intim" sintez (B. M. Kedrov terminologiyasi) [67]. Tarmoq ichidagi sintezda bo'lgani kabi, bu erda ham pedagogik va xorijiy ilmiy bilimlarning integratsiyasi muhim rol o'ynaydi, bu ikkinchisining elementlarini o'zlashtirishga olib keladi. Shunday qilib, muammoli ta'lim tizimida "muammo", " muammoli vaziyat" kabi falsafiy, umumiy ilmiy va psixologik tushunchalar faol qo'llaniladi . markaziy toifa. Pedagogika fanidan nazariy va amaliy bilimlarning sintezi. Hozirgi zamon amaliyotchi o'qituvchilar nazariy o'qituvchilarni tushunishni to'xtatadigan vaziyat bilan tavsiflanadi, ular o'z navbatida o'quv amaliyoti tilini juda qiyinchilik bilan o'rganadilar. Vaziyat ilmiy pedagogikaning lug'at boyligining juda tez boyitilishi bilan murakkablashdi, chunki yaqin vaqtgacha olimlar va o'qituvchilar tomonidan begona sifatida qabul qilingan tushunchalar: "paranoyya", "patron nat ", "qo'rquv", "stress" va boshqalar. "O'z-o'zini moliyalashtirish", "ketma-ket jamoa " kabi tushunchalarni pedagogiklashtiring . Pedagogika fani ma'badida "ijara", "maktab kooperativi", "pedagogik boshqaruv", "ta'limni tijoratlashtirish" va boshqalar tushunchalari ishonchli tarzda joylashdi . toifalar amaliyot darajasida birlamchi pedagogik ishlovdan o'tib, ko'proq mustaqillik va o'zini-o'zi ta'minlashga ega bo'ladilar. Natijada, ta'lim amaliyoti pedagogikaning kontseptual apparati sohasida etakchi rol o'ynay boshlaydi, "vijdon", "nomus", " axloq", "insonparvarlik", "rahm-shafqat" tushunchalarini joriy etishga yordam beradi. ”, “mehr-muruvvat” va boshqalarni pedagogika faniga . Pedagogikada ikkita sinxron harakatlanuvchi kategorik tizim - amaliy va nazariy mavjud bo'lishiga imkon beruvchi kontseptual parallelizm pedagogik nazariya va amaliyotni rivojlantirishning zaruriy shartidir . Bu ikki kontseptual tizim o'rtasidagi raqobat kurashining kuchayishiga yordam beradi, bu esa o'zlashtirilgan xorijiy ilmiy bilimlar tarkibidagi kristallanish jarayonlariga ijobiy ta'sir ko'rsatadi, ularning yangi pedagogik sharoitlarida muvaffaqiyatli ishlashi mumkin bo'lgan eng hayotiy elementlar. Ammo bunday kurash bir vaqtning o'zida umumiy yondashuvlar, standartlar, "o'yin qoidalari" ni talab qiladi, shuning uchun uning natijasi ilgari paydo bo'lgan "moda" tushunchalarning xaotik yig'indisi emas, balki pedagogika tomonidan faol foydalaniladigan eng maqbul tarkibiy qismlarning sintezi bo'ladi. eng xilma-xil kelib chiqadigan tushunchalar nazariyasi va amaliyoti. Download 0.55 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|