Konfliktning yaratuvchanlik imkoniyati
Konflikt, kuyidagi hollarda ijobiy imkoniyatga ega:
yashirin imkoniyaptar va muammoning yangi qirralarining ochilishiga sabab bo’ladi;
muammo yechimining yangi yo’l-yo’riklari, imko-niyatlari vausullarini kashf yetadi;
ishonch, samimiylik, hamkorlik va haqiqatni tan olishga karatilgan yangi munosabatlar kurilishiga sabab bo’ladi;
oilalarni u mumiy goyalar asosida birlashtiradi;
samimiy va ochiq, iliq muloqot uchun i.»kon yaratadi va shunday munosabatlarga insonlarni o’rgatadi;
o’z fikr va o’ylaringizga anikdik kiritishga va o’z poziqiyasini qayta ko’rib chiqishgamajbur qiladi.
Konfliktning vayron qilish imkoniyati
Konflikt kuyidagi hollarda vayron yetish imkoniyatiga ega bo’ladi:
konflikt yechimi topilmasa vauni boshqarish imkoniyati boy berilsa;
gazab, jahl, dilsiyohlik, hafagarchilik, nafrat va qasos xislarining kelib cho’ishiga sabab bo’lganda juda katto’ stressga olib kelganda;
odamlar o’rtasida uzok, muddatli nizo va shpshlof vujudga keltirganda; pashshadan fil yasab, kichkina muammoni katta mojaroga aylantirganda;
zo’ravonlik va urushga sabab bo’lganda.
Afsuski, hayotda ko’pchilik hollarda konflikt zo’ravonlik bilan tugaydi. Chunki ko’pchilik konfliktlarning asl mazmuni va mohiyati bo’yicha maxsus bilimlarga ega yemas.
Konfliktlar bo’yicha odamlar orasida turi stereo-tiplar mavjud. Bu holatlar konfliktlarning asl mazmuni va mohiyatini, inson hayotida tutgan o’rnini to’g’ri baholamaslik va bilmaslik oqibatida ro’y beradi.
Ana shunday stereotiplardan, ongimizga o’rnashib qolgan noto’g’ri tushunchalardan ba’zilarini ko’rib chiqa-digan bo’lsak, konfliktlar mazmunini yanada oydinroq tasavvur yetgan bo’lamiz.
Stereatiplar, ongimizga o’rnashib qolgan ba’zi noto’g’ri tushunchalar.
1. Konflikt abadiydir, u doim mavjud. Konfliktni, agar u paydo bo’lsa, yo’qonshb bo’lmaydi hamda konfliktni o’zgartiribham bo’lmaydi. Noto’g’ri. Mazkur stereotipning ikki jihati mavjud. Birinchidan, umuman olganda, haqaqatan ham dunyoda konfliktlarni yo’qotib bo’lmaydi. Dunyoda agar faqat ikki odam qolsa, demak, ular
o’rtasida konfliktlar mavjud bo’ladi. Agar konfliktlar bo’lmasa, odamlar maqsadlar to’qnaShuvida o’ziga xos tajribaga ega bo’lmaydi. yemak, konfliktlar hayotning ajralmas va bo’lishi tabiiy bo’lgan voqyeligidir. Ikkinchidan, umuman olganda yemas, balki har bir konfliktga xususan, ya’ni konkret konflikt mazmunidan kelib chiqib qaraladigan bo’lsa, har bir konkret konfliktning yechimi topilsa, konflikt mazmunini ijobiy tomonga o’zgartirsa bo’ladi. Har bir konkret bir konfliktning har doim o’ziga xos yechimi mavjud bo’ladi, konflikt ishtirokchi-lariking sayi-xarakati asosisida uning yechimini topishga imkoniyat har vaqt mavjud bo’ladi. Konfliktning yechimini topish konfliktga bogliq bo’lmay, balki unda ishtirok yetayotgan tomonlar irodasi va hohishiga bog’likdir. Shu bois, agar konflikt vujudga kelgan bo’lsa, uni yo’kotib bo’ladi. Ya’ni konflikt vaziyatni konfliksiz vaziyatga aylantirib bo’ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |