Pedagogika universiteti a. A. Normatov matematika tarixi

o’ottfrid  Vilьgelm  Leybnits  1646  yili  Leyptsigda  professor  oilasida  tug’ildi.  

Leyptsig universitetini bitiradi. 1673 yildan London qirollik jamiyatining, 1700 yildan 

Parij  F.A.  a’zosi.  Berlindagi  va  Peterburgdagi  akademiyalarning  tashkilotchisi.  Un-

ing  ilmiy  dunyoqarashi:  tabiat  fanlari,  fizika,  falsafa,  huquq,  til va adabiyot, mate-

matika. 

1673 yilgacha asosan kombinatorika masalalari bilan shug’ullanadi.  

1673-76 yillarda Parijda o’yuygens bilan uchrashgan va Dekart, Vallis, Paskalь 

ishlari  bilan  tanishgan  Leybnits  gemetrik  usulda  diferentsial  va  integral  hisobini 

kashf etadi va 1684 yili 6 betda jurnalda e’lon qiladi. 

Shundan so’ng aka-uka Bernullilar bilan birga analizning ko’plab teoremalari-

ni kashf etadi. 1693 yilda determinantlar nazariyasiga asos soladi va bir qancha qoi-

dalarni ochadi. Uning ishini aka-uka Bernullilar davom ettiradilar. 

Tekshirish  savollari: 

1.  Differantsial va integral hisobiga olib keluvchi tushunchalarni izohlab ber-

ing. 

2.  Nьyutonning differentsial hisobi qanday?. 

3.  Leybnitsning differentsial hisobi qanday?. 

4.  Nьyuton va Leybnits hayoti va ijodi. 

5.  Ularning izdoshlari haqida nimalar bilasiz?.