Pedagogikasi, innovatsiya va integratsiyasi

I BOB. BOSHLANG‘ICH TA’LIM PEDAGOGIKASINING 
NAZARIY-METODOLOGIK ASOSLARI 
 
1.1.Boshlang‘ich ta’lim pedagogikasi fanining mazmuni, predmeti, 
metodologiyasi, ilmiy-tadqiqot obekti va metodlari 
 
O‘quv jarayonini tashkil etishdagi asosiy vazifa pedagogik texnologiyadan 
samarali foydalanish ekanligi isbot talab qilmaydigan haqiqatdir. Ammo shu kunga 
qadar pedagogik texnologiyaning aksariyati nazariy muammolarga bag‘ishlangan 
bo‘lib, uning amaliyotga ta’siri kamroq sezilmoqda. Buning uchun zamonaviy 
texnologiyalarni tezroq amaliyotga joriy etish usullarini ishlab chiqish talab etiladi. 
Integratsiyaning asosini fanlararo
aloqadorlik tashkil etadi va o‘zining
rivojini integratsiya g‘oyasida
topadi. Integrativ mazmunga ega
bo‘lgan predmetlarni o‘rganish
bo‘lajak mutaxassislar bilimi, ish
uslublari, shaxsiy fazilatlari yaxli
butunligini 
ta’minlovchi 
omil 
sifatida qaraladi. 
Yu.M.Kolyagin fikriga ko‘ra, ta’lim tizimida integratsiya ikki xil ma’noda 
qo‘llanilishi mumkin: 
1.O‘quvchilarda atrofimizdagi olam haqida bir butun, yaxlit tasavvurni 
shakllantirish (bunda integratsiyaga ta’lim maqsadi sifatida qaraladi). 
2.Predmetlardan 
beriladigan 
bilimlarni 
yaqinlashtirishning 
umumiy 
platformasini topish (bu erda integratsiya-ta’lim vositasi hisoblanadi). 
Birinchi ma’no bo‘yicha integratsiya o‘quvchi bilim dargohiga dastlabki 
qadamini qo‘yishidanoq, dunyoni yaxlit, bir butun, uning barcha elementlari o‘zaro 
bog‘langan tizim sifatida tasavvur qilib olsin.
Ikkinchi ma’noda integratsiya o‘quv fanlaridan beriladigan bilimlarning 
o‘zaro to‘qnash(uchrash)gan eri(nuqtasi)da yangi tasavvurlarni anglay olsin. 
Ta’lim Integratsiyasi – fanlararo 
aloqaning yuqori darajasi, bir butun 
integrallashgan 
bilimlarni 
yaratishga 
imkon 
beruvchi 
vosita. 
Integratsiya 
tushunchasiga 
berilayotgan 
ta’riflar 
turlicha; ushbu ta’riflarning umumiylik 
tomoni - integratsiya bu atrofimizdagi
borliqqa yaxlit qarashga erishishdan 
iborat. 

---

6 
Dastlab, fanlardagi fikr (g‘oya)lar to‘qnashgan nuqtada avvaldan bo‘lgan 
tabaqalashgan bilimlardagi kamchiliklarni to‘ldirishga, ular o‘rtasida bo‘lgan 
bog‘lanishlarni tarkib toptirishga da’vat etsin. 
Ta’limdagi integratsiyani quyidagicha ifodalashni lozim topdik:
Ikki o‘quv fani o‘rtasidagi aloqalarni o‘rnatishda va ularning integratsiyasida 
vaqti-vaqti bilan u yoki bu fan tayanch bo‘lib xizmat qiladi. Turli o‘quv fanlardagi
mavzularning uzviy bog‘liqligi va mantiqiy o‘zaro aloqadorligi integratsiyalashgan 
darslarning asosi bo‘lishi kerak. 
Integratsiyaning tarkibiy qismlari.
Olib borilgan tadqiqotlardan ma’lum bo‘ldiki, integratsiya ma’lum bir 
tarkibiy qismlarga ega ekan. Quyida ana shu haqda fikr yuritiladi.