Personalni boshqarish fanining predmeti va vazifalalari. «Personalni boshqarish»

quyidagilar kiradi:

• 
  firmaga o‘z maqsadlariga erishishida yordam berish;
  
• 
  firmani malakali va manfaatdor xodimlar bilan
  

ta’minlash;

• 
  personalning mahorat va qobiliyatlaridan samarali foydalanish;
  
• 
  personalning asoslash tizimlarini takomillashtirish;
  
• 
  barcha kategoriyadagi personalning mehnatdan qoniqish darajasini oshirish;
  
• 
  personalning malakasini va kasbga doir ma’lumotini oshirish tizimini rivojlantirish va yuqori darajada saqlash;
  
• 
  qulay axloqiy vaziyatni saqlash;
  
• 
  martabani — xizmat sohasida ko‘tarishni rejalashtirish;
  

—personalning ijodiy faolligi, firmaning innovatsion rejalarini amalga oshirishda yordam berish;

• 
  personalning faoliyatiga baho berish va boshqarish hamda ishlab chiqarish sohasidagi personalni attestatsiyadan o‘tkazish usullarini takomillashtirish, boshqarish personalining barcha xodimlar bilan aloqasini o‘rnatish;
  
• 
  turmushning yuqori sifat darajasini ta’minlash; uning
  

mazkur firmada ishlashni maroqli qilish darajasini ta’minlash.

Personalni boshqarish xizmatiga doir vazifalarni oddiy sanab o‘tishning o‘ziyoq ularning ancha murakkabligini ko‘rsatadi. Shu bilan birga, ulardan har birining bajarilishi personalga shaxsiy

baho berish zarurligi bilan bog‘liqdir. Personalning faoliyatiga baho berish va attestatsiyadan o‘tkazish kabi vazifalar, xizmat sohasida ko‘tarilish masalalari ko‘pgina ziddiyatli vaziyatlar bilan bog‘liq bo‘lib, ba’zan ularni hal qilish mumkin bo‘lmay qoladi. Chunki, ular kishilarning hissiy muhitiga kuchli ta’sir ko‘rsatadi va, ko‘pincha, subyektiv ravishda idrok etiladi.

O‘z navbatida, tashkilot va korxonalarning innovatsion strategiyalarini amalga oshirish bilan bog‘liq yangi vazifalarni hal qilish tag‘in ham kattaroq muammolarga borib taqaladi. Ana shu vazifani amaliy ravishda hal qilish ishi tashkiliy jihatdan tub o‘zgarishlar qilishga olib keladi, murakkab eksperimentlar o‘tkazishni, personalning faoliyati natijalariga baho berishda ustuvor yo‘nalishlarga o‘zgartishlar kiritishni taqozo etadi. Bularning hammasi personalni boshqarish sohasidagi mutaxassislardan butun tashkilotning samarali ishlashi uchun oshirilgan mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishni talab qiladi. Shuningdek, ularning shaxsiy martabaga va kasb sohasida obro‘-e’tiborga erishmoq uchun ma’lum darajada tavakkalchilik qilishlarini ham taqozo etadi. Shuning uchun ham, personalni boshqarish xizmatlarida ish bilan band bo‘lgan mutaxassislar mehnatiga yuqori haq to‘lanadi.

Personalni boshqarish muammosining miqyosi va ahamiyati ancha kattadir: ishlovchilar umumiy sonidan 90% dan ko‘prog‘i yollanma mehnat sohasida banddir. Shu bilan birga, har turli korxona va tashkilotlarning ko‘pchiligi uchun xos narsa tashkilotning umumiy faoliyati natijalariga erishishda shaxsning o‘z ulushini o‘lchaydigan obyekti — mezonning yo‘qligidir. Bu shu narsa bilan bog‘liqki, personalni boshqarish uchun korxonaning ijtimoiy ancha murakkab tizimini vujudga keltiradi, bu tizim mustaqil rivojlanish va o‘z-o‘zini tashkil etish uchun noyob imkoniyatlarga ega bo‘ladi. Mazkur tizim o‘z oldiga muayayn maqsadlarni qo‘yish va tanlashga, o‘zining xatti-

harakatlarini ongli ravishda o‘zgartirishga qodirdir. U boshqarish ta’siriga nihoyatda sezgirdir. Agar bunday ta’sir ko‘rsatish qo‘pollik bilan, ya’ni personalning o‘ziga xos xususiyatlari va istaklarini hisobga olmasdan amalga oshirilsa, u holda mehnatning samaradorligi boshqa resurslar turlariga nisbatan tez va keskin pasayib ketadi.

Ayni vaqtda, aniq qarorlar, to‘g‘ri tanlangan ta’sir ko‘rsatish usullari amalga oshirilgan qo‘yilmalarga nisbatan kutilgan natijalarni ancha yuqori darajada, shu bilan birga, uzoq muddat mobaynida ta’minlashi mumkin. Bu holat boshqarishning samarali usullarini ishlab chiqish, bunda turli kasb kishilarining kuch-g‘ayratini muvofiqlashtirishga alohida e’tibor berishni zarur qilib qo‘yadi. Personalni boshqarishni korxona doirasida inson oilini faollashtirish sohasidagi funksional, institutsional va amaliy vazifalar jamidan iborat deb qarash kerak. Personalni boshqarish korxonaning raqobatbardoshligini oshirishning muhim omili sifatida quyidagi yo‘nalishlarni o‘z ichiga oladi:

—raqobat kurashida ilg‘or marralarni egallash maqsadida personalda korxona faoliyatining barcha jihatlarini yanada shiddatliroq yangilash (mahsulot va texnologiyani yanada jadalroq yangilash)ga qaratilgan qadriyatlar va yo‘l-yo‘riqlarni shakllantirish;

—mehnat potensialini rivojlantirish sohasidagi tadbirlar, ularga ta’lim berish, tashabbusni rivojlantirish, musobaqalashish ruhini va hokazolarni shakllantirish sohasidagi tadbirlar majmuini nazarda tutadi va tashkiliy tadbirlar ishlab chiqishni talab qiladi;

—mutaxassislar va rahbarlar potensialini amalda ro‘yobga chiqarish; u shunday tashkiliy shart-sharoitlarni yaratishni taqozo etadiki, ular ana shunday amalga oshirishga, xodimning o‘ziga xos xususiyatlarining ish o‘rniga aniq mos kelishini ta’minlash, shaxsiy potensialni doimiy rivojlantirib borish va hokazolarni amalga oshirishga undaydi;

• 
  inson resurslarini boshqarish vazifasini zarur moliyaviy va moddiy vositalar bilan ta’minlash; unga batamom o‘zini oqlagan bo‘lajak samara sifatida qarash kerak;
  

—korxona uchun qulay va maqbul bo‘lgan ijtimoiy fikr to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilish; uning hisobiga firmaning obro‘- e’tibori, yangi kadrlarning kelishi ta’min etiladi, ular orasidan eng malakali va qobiliyatlilarini tanlab olish.

Inson resurslarini boshqarish vazifalarini hal qilish uchun ularni bajarishga muntazam va shtab rahbarlarini ko‘proq jalb qilish, bu vazifalarni shtab bo‘linmalarida jamlash, ularning muntazam bo‘linmalar faoliyatini nazorat qilishi talab etiladi.