Nutq sozlovchi yoki yozuvchi tomonidan shakllantirilgan matnning tashqi korinishi bolib, u faqatgina tilga bog’liq hodisa sanalmasdan, u ham ruhiy, ham estetik hodisadir. Shuning uchun unga namunaviy nutq sifatida baho berilganda tinglovchi va kitobxonga kozda tutilgan maqsadning, aytilmoqchi bolgan muddaoning toliq borib yetishi, ularga ma’lum ta’sir otkazishi nazarda tutiladi hamda bu vazifalarning amalga oshirilishida nutq oldiga ayrim talablar qoyiladi. Bu talablar grammatik jihat-dan nutqning tog’ri bolishini, sozlar kozlangan ma’noni aniq aks ettirishini, chiroyli, yorqin va ta’sirchan boli-shini taqozo qiladiki, ular nutqning asosiy xususiyat-lari sifatida qaraladi. Nutq haqidagi ta’limot – ortolo-giya ana shu sifatlarni organish bilan shug’ullanadi. - Nutq sozlovchi yoki yozuvchi tomonidan shakllantirilgan matnning tashqi korinishi bolib, u faqatgina tilga bog’liq hodisa sanalmasdan, u ham ruhiy, ham estetik hodisadir. Shuning uchun unga namunaviy nutq sifatida baho berilganda tinglovchi va kitobxonga kozda tutilgan maqsadning, aytilmoqchi bolgan muddaoning toliq borib yetishi, ularga ma’lum ta’sir otkazishi nazarda tutiladi hamda bu vazifalarning amalga oshirilishida nutq oldiga ayrim talablar qoyiladi. Bu talablar grammatik jihat-dan nutqning tog’ri bolishini, sozlar kozlangan ma’noni aniq aks ettirishini, chiroyli, yorqin va ta’sirchan boli-shini taqozo qiladiki, ular nutqning asosiy xususiyat-lari sifatida qaraladi. Nutq haqidagi ta’limot – ortolo-giya ana shu sifatlarni organish bilan shug’ullanadi.
Nutqning aniqligi - Aniqlik ham nutqning asosiy kommunikativ sifat-laridan biridir. Agar tog’rilik nutqning yuzaga kelishida faqat til omili, zaruriy belgisi sifatida qaralsa, nutqning aniqligi deyilganda uning shakllanishiga xizmat qiladigan, tildan tashqarida bolgan omillarni ham nazarda tutish lozim boladi. Bunda dastlab til va tafakkur munosabati turadi. Chunki tabiat va jamiyatdagi narsa va hodisalar ortasidagi mutanosiblik va uning nutqda aks etishi ana shu aniqlikning xuddi o`zidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
