Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich
-§. Toshkent shahar Dumasi. Qishloqlarni boshqarish
Download 4.88 Mb. Pdf ko'rish
|
O`zbekiston tarixi
|
2-§. Toshkent shahar Dumasi. Qishloqlarni boshqarish
«Shahar Nizomi». Ruslar shaharlarni bosib olgach ruslashtirildi va rus tartiblari asosida idora qilinishiga e’tibor berdi. Bu davrda o`lkaning yirik shaharlari Toshkent, Samarqand, Qo`qon, Andijon, Marg’ilon, Namangan, Ashxobod edi. Mahalliy ahamiyatga ega bo`lgan Chimkent, Turkiston, Xo`jand, Jizzax, Kattaqo`rg’on shaharlarida iqtisodiy hayot rivojlana bordi. Qal’a shaharlar rus bosqinchilarining yurishlari natijasida paydo bo`ldi. Kazalinsk, Pyotor- 273 Aleksandrovsk, Skobelev, Chernyaevka shaharlari iste’foga chiqqan harbiylar va savdogarlar mulkka ega bo`lib, makon tutishi natijasida vujudga keldi. SHaharlar ikki qismga bo`linib: 1) Eski shahar-mahalliy aholi yashagan; 2) Yangi shahar-ruslar yashagan. Shaharlarni ruslashtirishga ahamiyat berilib, dastlab Ettisuv viloyatidagi Seriopol’ va Kopol’ shaharlariga imtiyozlar berildi (korxona ochganlar soliqlardan ozod qilindi). Sirdaryo viloyatining Toshkent, Xo`jand, Jizzax, Turkiston, Chimkent, Avliyoota, Perovsk, Kazalinsk shaharlaridagi rus fuqarolariga ko`p imtiyozlar berilib, musulmonlarning kuchayib ketmaslik choralari ko`rildi. Toshkent 1865 yil bosib olingach harbiy, siyosiy, strategik maqsadlarni amalga oshirish uchun markazga aylantirildi: Romonovskiy va amaldorlar sharqiy qismida joylashdi; maxsus qo`mita tuzilib mahalliy aholi ko`chirildi, yangi shahar uchun mablag’ eski shahar daromadidan qoplandi. Sirdaryo viloyat boshqarmasi «Shahar nizomini qo`llash» masalasini 1872 yilda ko`rdi, Peterberg uni 5 yildan so`ng kuchga kiritishga ruxsat berdi. Toshkent shahar Dumasining oqsoqoli vazifasini 1877-1907 yy. shahar boshlig’i – hokim to`raning o`zi bajardi. Toshkent shahri ma’muriy-polisiya qoidalari asosida boshqarildi. Turkiston general- gubernatorligining faqat Toshkent va Verniy (Olmaota) shaharlarida Nizom qo`llanildi. Toshkentda 1870 yil 80 mingga yaqin aholi yashagan. Aholisi hunarmandchilik, savdo, qisman dehqonchilik bilan shug’ullangan. Hunarmandlar yashovchi mahallalarda ayniqsa pichoqchilik, zargarlik mashhur edi. Oxunguzar, Parchabob va Janggoh mahallalar aholisi savdo va hunarmandchilik bilan mashg’ul bo`lishgan. Taxtapul, Sebzor, Labzak, Chuvalachi, Qorasaroy mahallalar aholisi asosan dehqonchilik bilan shug’ullangan. Shayxontohur dahasida miskar, egarchi, tikuvchi, juvozkashlar yashagan. Sebzor dahasida bo`yoqchi, etikdo`z, tikuvchilar yashagan. Beshyog’och dahasida g’isht quyuvchilar yashagan. Toshkent Chirchiq daryosidan boshlanuvchi Bo`zsuv kanali tizimidagi 9 ta shoxobcha orqali sug’orilgan. Aholining ko`payishi, paxta yakkahokimligining kuchayishi sababli XIX asr oxirlarida Toshkentda bug’doy ekish keskin kamaydi. 274 Milliy istiqlolga erishish g’oyasi dastlab Toshkent ziyolilari tomonidan etishgan jadidlar tomonidan ilgari surilgan edi. Download 4.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|