Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Siyosiy partiyalar, jamoat birlashmalari faoliyati uchun Konstitusiyaning 
tegishli moddalarida, saylov to`g’risidagi qonunlarda, 1996 yil dekabrda 7-
sessiyada qabul qilingan «Siyosiy partiyalar to`g’risida»gi Qonunda huquqiy 
asoslar yaratildi. Ko`ppartiyaviylik, hurfikrlilik va oshkoralik muhitini yaratishda 
«Jamoat tashkilotlari to`g’risida»gi (1991, 15 fevral), «Vijdon erkinligi va diniy 
tashkilotlar to`g’risida»gi, «Ommaviy axborot vositalari to`g’risida»gi (1991,14 
iyun), «Kasaba uyushmalari faoliyatining huquqlari va kafolatlari to`g’risida»gi 
(1992, 2 iyul) qonunlar e’tiborga loyiq.
Bugungi kunda O`zbekistonda 4 ta siyosiy partiya mavjud: 1) Xalq 
demokratik partiyasi (XDP) - 1991 yil 1 noyabr; 2) «Adolat» sosial-demokratik 
partiyasi (ASDP) - 1995 yil 18 fevral; 3) Milliy tiklanish demokratik partiyasi 
(MTDP) - 1995 yil 3 iyun; «Fidokorlar» milliy demokratik partiyasi (FMDP) - 
1998 yil 28 dekabr; 2008 y. 20 iyunda Milliy tiklanish demokratik partiyasiga 
birlashdi. 4) Liberal demokratik partiyasi (LDP) - 2003 yil 15 noyabrda tashkil 
topgan. «Xalq birligi» (1995) jamoatchilik harakati ham faoliyat ko`rsatmoqda.
Arabcha «muxolifat» so`zi kelishmovchilik, teskarilashish, qarama-
qarshilik, ziddiyat kabi ma’nolarni anglatadi. Muxolifat turli ko`rinishlarda sodir 
bo`ladi: a) Parlament doirasidagi muxolifat; b) Parlamentdan tashqaridagi 
muxolifat; d) Siyosiy partiyalar saflaridagi o`zaro ichki partiyaviy muxolifat.

---

494 
1996 yil 25 dekabrda qabul qilingan «Siyosiy partiyalar to`g’risida»gi 
Qonunda ko`ppartiyaviylikning asosiy mezonlari, siyosiy partiyalar faoliyatining 
huquqiy asoslari har tomonlama ko`rsatib berilgan. Milliy istiqlol g’oyasiga zid 
dasturni (Konstitusiya 12-57-moddalari) ilgari suruvchi partiyalar faoliyatiga yo`l 
qo`yish mumkin emas. «Siyosiy partiyalar to`g’risida»gi (1996, 25 dekabr) 
Qonunning 13-moddasida «Siyosiy partiyalar Oliy Majlisga saylangan o`z vakillari 
ishtirokida alohida fraksiyaga uyushish huquqiga ega» – deyilgan.