Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

8. Xioroplastlarni tilakoidli membranalari asosidagi 
nanobiotexnologiyalar
Yuksak o‘simliklarni hujayralari yasmiqga o‘xshagan, membranali 
organoidlar - xloroplastlar saqlaydi (81-rasm).
81-rasm. Xioroplastlarni tuzilish sxemasi (chapda) va 
mikrofotografiyasi (o 'ngda).
138

---

Xloroplastlar - o‘simlik hujayralarini asosiy organoidi boMib, unda 
fotosintez jarayoni o‘tadi, ya’ni noorganik birikmalardan (CO
2
, H20 ) 
organik moddalar hosil bo‘ladi. Fotosintez jarayonida quyosh energiyasi 
ishlatiladi va ulami xloroplastlar o‘zlariga yutib oladi. Mana shu jarayon 
tufayli 
o‘simliklarni xloroplastlari 
sayyoramizning barcha tirik 
organizmlami ozuqa bilan ta’minlab turadi.
Xloroplastlar - tuzilishlari bo‘yicha hayvon hujayralarining 
membranali 
organoidi 
— 
mitoxondriyalarga 
o‘xshab 
ketadi. 
Xioroplastlarni qobigM ikki membranadan iborat boMib, ular organoidni 
ichidagi rangsiz moddalami - stromani o‘rab turadi. Sirtqi membrana 
silliq, ichki membrana esa o‘simtalar hosil qiladi. Bu o ‘simtalar 
yo‘g‘onlashgan, yalpoq sistemalar - tilakoidlar ko‘rinishida boMadi.
Tilakoidlar o‘ziga xos, dasta-dasta bo‘lib joylashadi (xuddi 
tangalami bir-biriga qo‘yilgan dastalar kabi). Bunday joylanish granlar 
deb atalgan (81-rasm, o‘rtada). Membranalarda granlar xlofill pigmenti 
molekulasida boMadi. Bu pigment granlarga ham, xloroplastlarga ham 
yashil rang berib turadi. Xioroplastlarni suyuq qismida (stromada) 
DNKni halqali molekulasi ribosomalar hamda zaxiradagi ozuqa 
moddalari to‘plangan boMadi.
Xioroplastlarni 
o‘rganish 
jarayonida, 
tilakoidlami 
sirtqi 
membranalarini ustki qismi manfiy zaryadlangan ekanligi aniqlangan.