Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Tilakoidlar membranalarining o‘ziga xos boMgan xususiyatlaridan 
nanobiotexnologiyada 
foydalanish 
mumkinmi? 
Bir 
gumh 
tadqiqotchilar, tilakoidlar va sintetik polielektrolitlardan gibrid 
nanokomplekslar yaratishga harakat qilib ko'rishgan. Buning uchun, 
suvli eritmada tilakoidlar kremniyga immobilizatsiya qilingan. 0 ‘z 
navbatida tilakoidlami sirtiga birin-ketin polielektrolitlami molekulalari 
o ‘tira boshlagan (eho‘kkan). Tajribalar juda muvaffaqiyatli tugagan, 
oqibatda 
tilakoidlar 
bilan 
sintetik 
polikationlarni 
gibridli 
nadmolekular komplekslari yaratilgan va ulami xususiyatlari 
o‘rganilgan. Ular kremniyni sirtiga bogMangan tilakoidlar va ulami 
o‘rab turgan to‘rt qavatli polielektrolitlardan tashkil topgan komplekslar 
ekanligi aniqlangan. Olingan komplekslar skanirlovchi elektron 
mikroskoplar yordamida 
0
‘rganib chiqildi (82-rasm).
Tadqiqotlar natijasida polielektrolit komplekslar, ularga kiritilgan 
xioroplastlarni membrana tilakoidlarini strukturasi va funksiyasiga 
deyarli ta’sir ko‘rsatmasligi aniqlangan. Bu esa, yaratilgan kompozit 
strukturalardan: biosensorlar, biokatalitik sistemalar yaratishda hamda 
biologik sintez jarayonlarida foydalanish imkonini beradi.
139

---

82-rasm. A - kremniy sirtidagi tila k o id la r; В - to 'rt qavat polikationlar 
bilan о
 
‘ralgan tilakoidlar. Mikrofotografiyalar skanirlovchi elektron 
mikroskop yordam ida suratga olingan.
9. Viruslar bilan «shikastlangan» membranali nanokompozit 
materiallar
Hozirgi vaqtda viruslar nafaqat inson organizmiga xavf soladigan 
biologik obyekt sifatida, balki yangi nanomateriallar yaratish uchun 
foydali qurilish bloki sifatida ham qaralmoqda. Har qanday virusni 
sirtida, uni xo'jayin hujayrasi bilan o‘zaro ta’sirga kirishini ta’minlab 
beruvchi oqsil-retseptorlar bo'ladi (83-rasm).