Q. N. Kayumov
-MAVZU.FANGA KIRISH. IJTIMOIY ISH VA IJTIMOIY
Download 1.27 Mb. Pdf ko'rish
|
IJTIMOIY ISHGA KIRISH
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kalit so‘zlar
|
1-MAVZU.FANGA KIRISH. IJTIMOIY ISH VA IJTIMOIY
TA’MINOT MOHIYATI 1. Kursning tuzilmasi, maqsadi, kutilayotgan natijalar 8 2. Ijtimoiy ta’minot: tuShuncha va maqsadlar 3. Ijtimoiy ta’minot institut va fan sifatida 4. Ijtimoiy ish faoliyatning alohida turi sifatida Kalit so‘zlar: ijtimoiy ish, ijtimoiy ta’minot, ijtimoiy himoya, adolatlilik, ijtimoiy ish ko‘nikmalari va qadriyatlari, hayotiy vaziyat. 1. Kursning tuzilmasi, maqsadi, kutilayotgan natijalari. Mamlakatimizda ijtimoiy ishning kasbiy faoliyat turi sifatida shakllanishi va rivojlanishi jamiyat hayot faoliyatining barcha sohalariga ta’sir ko‘rsatuvchi shiddatli o‘zgarishlar davriga to‘g‘ri keldi. Ijtimoiy muammolarning keskin kuchayishi aholining ko‘p qismi davlat tomonidan ijtimoiy himoya va muhofazaga muhtoj bo‘lib qolishiga sabab bo‘ldi. Amerikalik professor Ch.Zastrovning yozishicha: “Ijtimoiy ish odamlarga, oilalarga, guruhlar va jamiyatlarga ularning shaxsiy, shaxslararo, ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy imkoniyatlarini ularning hayot faoliyati sharoitlarini yaxshilash hisobiga oshirishda yordam ko‘rsatish jarayonida odamlarning huquq va imkoniyatlarini kengaytirishga yo‘naltirilgan. Ijtimoiy xodimlar mijozlarning atrof muhitini aniqlab olish, tanlovni amalga oshirish, o‘z tanlovi uchun javobgarlikni qabul qilish va ularning hayotiy vaziyatiga uni tashkillashtirish va targ‘ibot qilish orqali ta’sir ko‘rsatish maqsadida mijoz imkoniyatlarini rivojlantirishga harakat qiladilar. Ijtimoiy xodimlar, Shuningdek, jamiyatdagi turli guruhlar o‘rtasida hukmronlikning adolatli tarzda taqsimlanishiga erishishga intiladilar. Ijtimoiy adolatlilikka bu kabi urg‘u berilishi ijtimoiy ish kasbining ajratib turuvchi jihati hisoblanadi” 1 . “Ijtimoiy ish” kasbi dunyoda bir asr avval vujudga kelganligi 9 sababli, ijtimoiy muhitning xorijiy tajribada o‘rganilgan asosiy muammolarini anglash uchun etarli bo‘lgan boy ma’lumotlar, hamda dunyo tajribasiga bo‘lgan qiziqish va uni O‘zbekiston sharoitiga tadbiq qilishga intilish tabiiy holat hisoblanadi. Mutaxassislik maqsadi, vazifalari va tuzilmasi: Mutaxassislikning asosiy maqsadi – talabalarda kasbiy layoqatlilik va malakalarni, ularda ijtimoiy ish, uning etikasi va qadriyatlari, nazariyalari, tadqiqot usullari va ular bilan bog‘liq ko‘nikmalar haqidagi bilimlarni shakllantirish orqali rivojlantirishga imkoniyat yaratish. Mutaxassislik (kurs) vazifalari: 1. Talabalarda ijtimoiy ishning axloqiy qadriyatlari va asoslarini shakllantirish va ularni amalda qo‘llash uchun imkoniyat yaratish. 2. Ijtimoiy ish faoliyatning alohida turi sifatidagi o‘ziga xos xususiyatlarini ijtimoiy ta’minot va ijtimoiy ishning rivojlanish tarixini qamrab olgan holda o‘zlashtirish. 3. Ijtimoiy ishning asosiy nazariyalarini ularni ijtimoiy xodim (ijtimoiy soha xodimi)ning amaliy faoliyatiga tadbiq qilish orqali o‘rganish. 4. Ijtimoiy ish nazariyalarini amalda qo‘llash bo‘yicha ko‘nikmalarini rivojlantirish. 5. Amaliyotning dalillarga asoslangan tajribasini, ijtimoiy ishdagi tadqiqotning asosiy usullarini ko‘rib chiqish va tinglovchilarda tadqiqotchilik ko‘nikmalarini shakllantirishga imkoniyat yaratish. “Ijtimoiy ishga kirish” ijtimoiy ish bo‘yicha mutaxassisning umumkasbiy fani hisoblanadi va bo‘lg‘usi mutaxassisda kasbiy madaniyatni shakllantirishga yo‘naltirilgan, uning kasbiy mahoratini 10 tarixiy, nazariy bilimlar, ijtimoiy ta’minot va insonni himoya qilishning dunyo tajribasi jarayonida ishlab chiqilgan insonparvarlik qadriyatlari bilan boyitadi. 2. Ijtimoiy ta’minot: tuShuncha va maqsadlar. Ijtimoiy ish ijtimoiy ta’minot shakli, ijtimoiy yordam ko‘rsatish faoliyati davomida muhtojlar bilan ijtimoiy ish olib borish amaliyoti va odamlarni qo‘llab-quvvatlash faoliyati hisoblanadi. Uning samarali tarzda amalga oshirilishi uchun ijtimoiy xodim inson muammolarini to‘g‘ri anglay bilishi, Shuningdek, ularni hal etish texnologiyalaridan xabardor bo‘lishi lozim. Bizning sanoatlashgan, murakkab va jadal o‘zgarib boruvchi jamiyatimizda ijtimoiy ta’minot sohasidagi faoliyat sarflangan moliyaviy mablag‘lar, insonlarni azoblardan xalos qilish, ijtimoiy xizmat ko‘rsatish nuqtai nazaridan muhim vazifaga aylanib bormoqda 1 . Ijtimoiy ishning eng umumiy ta’rifi – bu individ, guruh yoki uyushma hayotidagi ijobiy o‘zgarishlarni amalga oshirishga yo‘naltirilgan kasbiy faoliyat, ijtimoiy ta’minotni amalga oshirish. Ijtimoiy ta’minot o‘zi nima? Mazkur atama keng ma’noda ijtimoiy ta’minot aholining farovonligini ta’minlashga yo‘naltirilgan barcha tashkiliy muammolarni hal etishni qamrab oladi. Shuningdek, ta’lim, sog‘liqni saqlash sohasi, reabilitatsiya, kattalar va bolalarni ijtimoiy himoya qilish, ijtimoiy yordam, ijtimoiy sug‘urta, jismoniy va aqliy nuqsonlari mavjud bo‘lgan kishilarga xizmat ko‘rsatish, ruhiy terapiya, maslahat berish va ijtimoiy farovonlikka ko‘maklaShuvchi ko‘plab boshqa sohalar ham ijtimoiy ta’minot sirasiga kiradi. Shu nuqtai nazardan, ijtimoiy ish va ijtimoiy ta’minot teng ma’noli tuShunchalar, demakdir. 11 Ijtimoiy ish ensiklopediyasida P.Nelson Reyd ijtimoiy ta’minlangan jamiyatni inson faoliyati va mavjudligi uchun imkoniyatlar yaratilgan, muhtojlik va tajovuzlardan ongli himoya ta’minlangan jamiyat sifatida ta’riflaydi. Bu adolat va shaxsiy xizmatlarni e’tirof etuvchi, iqtisodiy jihatdan samarali va barqaror bo‘lgan jamiyatdir. Ijtimoiy ta’minot g‘oyasi insonlar jamiyati o‘zining ma’naviy majburiyati deb hisoblaganligi sababli ijtimoiy yordamni tashkillashtirish va ko‘rsatishi mumkin, degan taxminga asoslanadi 1 . Farqi Shundaki, ijtimoiy ish – bu kasb, fan va ta’lim fani, ijtimoiy ta’minot esa – fuqarolarga keksalikda, kasallikka chalingan holatlarda, mehnatga layoqatlilikni qisman yoki to‘liq yo‘qotgan vaziyatlarda, Shuningdek, bolalari bor oilalarga qonunda ko‘rsatilgan moddiy ta’minot tizimi hisoblanadi. Download 1.27 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|