Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

3 
zarralarining o ‘lchami 0,006—0,6 mm va undan yuqori bo‘lishi mumkin.
Havodagi chang miqdori 2,0 g /m
3
gacha bo‘lsa, 10 soat ishlagan 
avtomobil filtrida 5—6 kg miqdorida chang to ‘planadi.
Tadqiqotlar silindr o ‘tgan changning 5/6 qismi m otordan tash- 
qariga chiqib ketmasligini ko'rsatadi. Qattiq zarralar ta ’sirida ishqa­
lanish qismlari toza havoda ishlashiga qaraganda 
8—10
marta tez 
yeyilib ishdan chiqadi. Changdan o ‘tgan abraziv tufayli shesternyali 
gidronasoslarning 84 % detallari yeyiladi, uzatish qutilari va orqa 
ko'prik detallarining yeyilishi 1, 5—5,5 marta ortadi.
5.4.2. DETALLARNING ISHLATISH SHAROITIDA 
YEYILISH XUSUSIYATLARI
Mashinalardagi detal va qismlar yuklanganlik va moylanganlik 
darajasi,materialning xususiyatlari va boshqa ishlash sharoitlari bilan 
bir biridan farq qiladi. Shuning uchun bu qism va detallardan foy-

---

dalanayotganda ularning yeyilishidagi o'ziga xos xususiyatlami 
inobatga olish kerak.
Silindr-porshen guruhi (SPG) dagi detallar motor, kompressor va 
nasoslarda qo‘llaniladi.
Q o‘zg‘aluvchi mashinadagi SPG detallari asosan abraziv va me­
xanik - korroziyali yeyilishga uchraydi. Moy qatlamining uzluksizligi 
buzilgan hollarda (silindrning yuqori qismida) yopishish va shilinish 
bo'lishi mumkin.
SPG 
detallarining mexanik-korroziyali yeyilishiga ishqalanish 
zonasida yoqilg'i yonganidan hosil bo‘lgan agressiv gazsimon va su- 
yuq moddalar hamda moyning oksidlanishi sabab bo‘ladi. Kor- 
roziyaga elekro-kimyoviy jarayonlar ham yordam beradi.
SPG detallarining abraziv yeyilishi havo, yoqilg'i va moylash 
materiali bilan silindrga kirgan mineral abraziv zarralar ta ’sirida ro‘y 
beradi. Silindrlar bo‘ylamasiga ham, ko‘ndalangiga ham halqalar 
radial yo‘nalishda notekis yeyiladi.