Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

maxsus qurilmasining tuzilishida qurilma korpus lga o ‘matilgan val
13 tekshirilayotgan ikkala podshipnik 5 va 6 ishqala nish momenti 
kattaligini ko‘rsatadigan yukli mayatnik 4, yuklama hosil qiluvchi 
dastak 9, yuritma 19 dan iborat. Val 13 ikkita dumalanish tayanchlari
12 ga o ‘tqazilgan bo ‘lib elektromotordan 3 bosqichli ponasimon tas- 
mali yuritma bilan harakat oladi. Tekshirilayotgan dumalanish pod­
shipniklari o ‘rnatilgan kallak 6 valning chiqib turgan uchiga o ‘rna- 
tiladi va prujinali sharcha bilan o ‘q b o ‘ylab siljishdan saqlanadi. 
Tekshirilayotgan podshipniklar 5 tashqi halqalari o ‘rnatiladigan kal- 
lakning oboymasi 6 ga o ‘matilgan va unga dastak 9 va yuk yordamida 
zarur yuklama yuklama hosil qilinadi. Tekshirilayotgan podshipnik- 
lami 
«Индустриальное 12» (G O S T 1707-51) moy bilan moylash 
tavsiya qilinadi. M oy harorati termometr 8 bilan nazorat qilinadi. 
Elektromotor yurgizilganda kallakning aylanib ketishi oldini chek- 
lovchi tirgaklar 17 oladi.

---

Kallak korpusiga mahkamlangan yukli mayatnik 4 ishqalanish 
momentining kattaligiga mos burchakka og‘ adi va shkaladan ishqala­
nish momenti kattaligini aniqlaymiz.
Ishni bajarish tartibi:
1. Tekshiriluvchi podshipniklar bo'lgan kallakni valga o ‘ mating.
2. Tasmali uzatmani valning aylanishlar sonining kerakli katta­
ligiga mos holda keltiring.
3. M otom i yurg‘ izib valni aylantiring va 5 minut ishlatib so'ngra 
to‘xtating.
4. Yuklamani kerakli kattalikdagicha q o ‘ying (birinchi marta 
tajriba yuklamasi o ‘tkaziladi).
5. M otorni yurgizing va yurish vaqti 30 sekund bo'lgandan keyin 
shkala b o‘ yicha ishqalanish momenti kattaligini aniqlang va motorni 
to ‘xtating.
6. Kallakga 2,500; 5,000; 7,50; va 10,00 K N yuklama hosil qilib 
ishqalanish momenti kattaligini aniqlang.
7. Yuqoridagi ishlami kallakga turli miqdorda moy quyib qaytaring:
a) moy sathi eng pastdagi sharcha markazi darajasida;
b) moy sathi ichki halqaning eng past qismini ko'madigan dara- 
jada.
8. Yuqoridagi ishlami valning turli aylanish sonlar uchun baja- 
ring.
9. Shartli ishqalanish koeffitsiyentini quyidagi formuladan aniq­
lang:
f
К  
m N d
bu yerda. M u — ishqalanish momenti N M ; N — yuklama K N ; d — 
podshipnikning o ‘tqazish diametri; M m-2 — kallakdagi podshipniklar 
soni.
10. Ishqalanish momenti va shartli ishqalanish koeffitsiyentining 
turli moylash sharoitida yuklamaga bog‘ liqligi grafiklarini ko‘ ring.
11. Shartli ishqalanish koeffitsiyentining valning aylanishlar so- 
niga b ogiiqligi grafigini chizing.

---