Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

6-LA BO R AT O R IY A IS H I 
D U M A L A S H P O D S H IP N IG ID A G I IS H Q A L A N IS H  
M O M E N T IN I A N IQ L A S H
Ish maqsadi: Dumalash podshipniklarida hosil bo‘ladigan ishqala­
nish momentini tezlik va yuklama kattaliklariga bog'liqligini o'iganish.
Kerakli asbob-uskunalar:
1. Dumalash podshipniklaridagi ishqalanish momentini o'lchash 
uchun maxsus qurilma.
2. Tekshiriladigan podshipniklar o ‘ matilgan kallak.

---

Nazariy qism:
Dumalanish podshipniklari aylanganda ma’lum kattalikdagi ish­
qalanish momenti hosil bo ‘ladi. Ishqalanish momenti hosil b o ‘lishi 
bir qator omillarga bog‘liq bo‘lib ulaming eng muhimlari quyidagi- 
lardir.
1. Dumalanish jismlari shariklar va roliklar ichki halqalar b o ‘ylab 
harakat uzunliklari turlicha bo'lganligi sababli ulaming har qaysisi 
biror yoki har ikki halqaga nisbatan sirpanish bilan harakat qiladilar;
2. Dumalash jismlari va tayanch yuza materiallari orasida yetarli 
katta yuklamalar bo'lgan sharoitda ulaming mikroskopik darajada 
yaqinlashuvlari natijasida yopishqoqlik kuchlari hosil bo'lishi yuz 
beradi.
3. Turli yuzalarning deformatsiyalanishi bilan kechadigan tuta- 
shuvlarda ularda turli nomli elektr zaryadlar hosil b o ‘lishi va ular du- 
malanishga qo‘shimcha qarshilik hosil bo'lishi va ular dumalanishga 
qo‘shimcha qarshilik hosil qilishi.
4. Podshipniklardagi moylovchi materiallaming qovushqoqligi 
ham m a’lum darajada qarshilik momentini vujudga keltiradi. Bu 
qarshilikning kattaligi tabiiy ravishda katta tezliklar sharoitida ko'proq 
namoyon bo'ladi.
Dumalanish podshipniklaridagi ishqalanish momentini o'lchash