Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

8
(diametric yoki 12 mm sharik) shpindel 9 ning 
olinuvchi ushlagichiga mahkamlanadi. Shpindel 1/16 c
_1
burchakli 
tezlikda m otor 10 dan tasmali uzatma orqali harakat oladi. Pastdagi 
uchta namuna (soqqa yoki shayba) metall qozoncha tubiga mah­
kamlanadi va moyga to ‘Idiriladi. Ostki namunalar yuqoridagi namu- 
naga yukli dastak 1 orqali siqiladi. Maksimal siqish kuchi 110 H. 
Yuklash mexanizmining sezgirligini oshirish uchun sharikli maxsus 
yo'naltirgichlar 
2
qo‘llanilgan.
Shpindel aylanganda ustki na‘muna ishqalanish kuchi hisobiga 
qozonchani aylantirishga harakat qilganda uni ushlab turuvchi tor­
sion 3 buriladi.
Korroziyaga mahkamlangan strelka 
11
perosi 
12
bilan motor 
14 yordamida 
aylantirilganda barabandagi tasma qog‘ozga natijani

---

yozib boradi. Elektroo‘choq 5 sinovni 20-400°C oraliqda o ‘tkazish 
imkonini beradi. Haroratni o'Ichash va avtomatik sozlash elektron 
potensiometr vositasida amalgam oshiriladi.
4.9-rasm. MACT-1 mashinasi: a - prinsipial chizma, 
b - ishqalanish juftligi.
6
. M PI-2 mashinasining chizmasi 4.10-rasmda keltirilgan.
Diametri 10 mm (yoki to ‘g‘riburchakli 10x10 mm) va balandligi 
10-20 mm namuna 15 maxsus kallak 17 ga maxkamlanib, ushlagich 
16 yordamida kerakli balandlikka o'matiladi. Nam unani almashtirish 
uchun, sharnir 14 atrofida buralib, kallag olinadi. Yuqoridan kallak- 
ka namuna 15 ni baraban, 
12 ga siqib turish uchun kallak ustiga 
almashinuvchi yuk o ‘rnatiladi. Baraban 12 yuzasiga ishqalanuvchi 
material (teri, mato, qog‘oz va boshqalar) qoplanadi. Yuklanish 
oralig‘i 10-50 H. Harakatni elektrodvigatel 5 dan tasmali uzatma 
6
,

---

chervakli juftlik 
8
dan yuruvchi vint 2 ga beriladi, chervakli 
ju f l 
9 
orqali esa baraban 12 ga uzatiladi. Baraban 12 mufta 11 orqali cher­
vakli juftlik 9 bilan biriktirilgan. Bu barabanni dastak 12 yordamida 
qo'lda aylantirish mumkin. Barabanning aylanishi 0,3 m /s chiziqli 
tezlikni ta ’minlaydi. Yurituvchi vint support 13 ni va unga shamirli 
bog‘lagan kallak 17 ni yo'naltiruvchi 3 va 4 bo'yicha ilgarilanma sil- 
jitadi. Baraban bir marotaba aylanganda, supportga 10 mm li surish 
beriladi. Bunda namuna vintli chiziq bo'yicha 
ishqalanadi, ya’ni 
yangi iz bo'yicha turgaklar 1 va 7, support 13 400 mm gacha yur- 
ganda kallak 17ning chetki holatlarini chegaralab turadi.
4.10-rasm.
M PI-2 mashinasining chizmasi.

---

7 -LABORATORIYA IS H I 
SIRPANIB 1SHLOVCHI DETALLAR MATERIALLARINI 
ABRAZIV YEYILISHGA SINASH
Ishning maqsadi: Sirpanib ishlovchi qismlar materiallarini yeyi­
lishga bardoshligini baholash.
Nazariy m alum otlar: Detallarni yeyilishi ular orasidagi tirqish- 
larni kengayishiga olib keladi. Birikmalardagi yeyilish
U = S x - Sg
hu yerda, Sx — sinovdan keyin hosil bo'ladigan haqiqiy tirqish; Sg — 
podshipnikdag.i dastlabki tirqish.
Sx va Sg qiymatlari sinovdan aw al va keyin mikrometr bilan 
o ‘lchab topiladi. Materiallarning yeyilishiga bardoshliligini aniqlash 
uchun detal materiallarini yeyilishi tezligini aniqlash lozim.
Kerakli asbob uskunalar: Ishqalanish mashinasi SMS-2, indika- 
torli nutrometr, mikrometr. Sinov «Val-vtulka» chizmali namuna- 
iarda o'tkaziladi.
4.11-rasm.
«Val-vtulka» namunalari.

---