Qarshi davlat univerisiteti geografiya va agronomiya fakulteti geografiya o


Download 1 Mb.
bet7/8
Sana12.03.2023
Hajmi1 Mb.
#1263393
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
TURKMANISTONNING ASOSIY IXTISOSLASHGAN SANOAT TARMOQLARI

5-rasm. Turkmaniston gilamlari.
Ashxobod tikuvchilik fabrikasi ommaviy tikuv kiyimlarini ishlab chiqaradi. Erkaklar tashqi kiyimlari (kostyumlar, shimlar, blazerlar), bolalar tashqi kiyimlari (maktab o’quvchilari va o’spirinlar uchun kostyumlar, maktab o’quvchilari uchun kiyim-kechak, maktabgacha yoshdagi bolalar uchun kiyim-kechak), 2-sonli Ashxobod tikuvchilik fabrikasi ayollar uchun kiyim-kechak ishlab chiqarishga ixtisoslashgan: sintetik, jun, ipak va paxta matolari, qizlar uchun maktab formasi, sundresslar, fartuklar, xalatlar va boshqalar. Teri, poyabzal va mo’yna sanoati yengil sanoatining yalpi mahsulotining 4,4 foizini ishlab chiqaradi. Poyafzal sanoati erkaklar, ayollar va bolalar poyafzallarini tabiiy va sun’iy charmdan ishlab chiqaradi. Ashxoboddagi bosh fabrika uchta yirik fabrikani birlashtiradi: Ashxobod, Maryam va Charjouska. Bundan tashqari, maishiy xizmat ko’rsatish korxonalari individual buyurtmalar bo’yicha poyabzal tikish va ta’mirlashni amalga oshiradilar. Tabiiy va sun’iy charmdan tayyorlangan Ashxobod quruq mahsulotlar fabrikasi chamadonlar, sumkalar, sumkalar, kamarlar va boshqalarni ishlab chiqaradi.


  1. Turkmaniston sanoatida qishloq xo’jaligining o’rni.

Oziq-ovqat sanoati yengil va yoqilg’idan keyin uchinchi o’rinda turadi. Uning Butun sanoat yalpi mahsulotidagi ulushi 9,6 % ni tashkil etdi. Respublikada 63 ta oziq-ovqat korxonasi faoliyat ko’rsatmoqda.
Turkmanistonning oziq-ovqat sanoati mahalliy va import qilinadigan xomashyo asosida ishlaydi. Yog ‘ -moy, vinochilik, meva-sabzavot, baliq, tuz, qizilmiya sanoati butunlay mahalliy xomashyoga asoslangan. Un, go’sht, qandolatchilik, pivo va boshqalar ma’lum darajada mamlakatning boshqa iqtisodiy hududlaridan yetkazib beriladigan xomashyolardan foydalanadilar. Ular go’sht-sut, vinochilik, meva-sabzavot sanoatining rivojlanish sur’atlaridan dalolat beradi.
Turkmaniston ekinlari: bug’doy, arpa, makkajo’xori, guruch, jugara.
Respublikada g’alla yetishtirish unchalik katta bo‘lmagan ulushni egallaydi. G’alla ekin maydonlari 144 ming gektarni, yalpi don hosili esa 266 ming tonnani tashkil etdi.
Turkmaniston don xo’jaligi chorvachilik uchun g’alla ekinlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Asosiy g’allachilik tumani Ashxobod viloyati bo’lib, u yerda respublikaning barcha don ekinlarining 41 foizi jamlangan. Guruchning deyarli barcha ekin maydonlari Tashavuz viloyatida joylashgan. Don ekinlarida boshoqli ekinlar-bug’doy va arpa ustunlik qiladi.
Turkmanistonda qovun yetishtirish qishloq xo’jaligining eng qadimgi tarmog’idir. Qovunlarga tarvuz, qovun, qovoq kiradi. Turkmaniston qovunlarining assortimenti pishib yetishtirish, tashish qobiliyati, meva shakli va hajmi jihatidan farq qiluvchi 200 dan ortiq turlarni o’z ichiga oladi. Respublika dunyo shuhratiga ega bo’lgan mahalliy qovun navlari bilan mashhur.
Poliz ekinlarining ekin maydonlari 23 ming gektarni, poliz ekinlarining yalpi hosili 215 ming tonnani, hosildorligi 88 ts/ga ni tashkil etdi. Ular respublikada ishlab chiqarilgan qovunlarning yarmidan ko’pini tashkil qiladi.
Bog’dorchilik Turkmaniston qishloq xo’jaligining eng muhim tarmoqlaridan biridir. Turkmaniston asosiy mevali ekinlarga olma, nok, kiradi. Behi (pom mevalaridan), o’rik, shaftoli, olxo’ri, olcha olxo’ri, loch (tosh mevalardan), yong’oq va pista (orshoplodnydan),, anjir, zaytun, tut, anor, bodom va limon (subtropikdan). Eng keng tarqalgan ekinlar olma (44 %), o’rik (19 %), olxo’ri (8 %), nok (6 %), anor (5,5 %), shaftoli (4 %), boshqa barcha meva turlari 13,5% ni tashkil qiladi.
Chorvachilik-bu chorvachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun qishloq xo’jaligi hayvonlarini ko’paytirishga bag’ishlangan qishloq xo’jaligi sohasi.
Qo’ychilik respublikaning chorvachilikning yetakchi tarmog’idir. Turkmaniston qo’y xo’jaligining asosiy mahsulotlari Qorako’l terisi va junidir.
Respublikada echkichilik unchalik rivojlanmagan. Echki asosan Kopetdag va Kugitang tog‘ yaylovlarida boqiladi.
Chorvachilik respublika chorvachiligining ikkinchi yirik milliy iqtisodiy tarmog’idir, u ishlab chiqarilgan sut, go’shtning 28 %, qishloq xo’jaligi 36,4 % ni tashkil qiladi.
Chorvachilik aholini sut, mol go’shti, Dana kabi qimmatbaho oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta’minlaydi va Turkmanistonning go’sht va sut, terini qayta ishlash sanoati uchun xom ashyo bazasi hisoblanadi.


Download 1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling