Qarshi davlat univerisiteti geografiya va agronomiya fakulteti geografiya o

Turkmaniston mashinasozlik sanoatining taraqqiyoti.

Sanoat mahsulotlarining umumiy hajmida mashinasozlik va metallga ishlov berish ulushi 4 % ni tashkil qiladi.
Mamlakatda sovutish minoralari, neft uskunalari, neft santrifüj nasoslari, temir yo’l tanklaridan neft mahsulotlarini mexanizatsiyalashgan drenajlash moslamalari, savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari uchun texnologik uskunalar, tirgaklar, tirkamali kultivatorlar, gaz plitalari, yoritish mahsulotlari, kabel mahsulotlari, metall ko’rpa-to’shaklar, metall idishlar ishlab chiqaradigan 53 ta mashinasozlik va metallga ishlov berish korxonalari mavjud. Ko’plab korxonalar mashina va uskunalarni ta’mirlashni amalga oshiradilar.
Respublika mashinasozligining tarmoq tuzilmasi quyidagicha:
Neft mashinasozligi, elektrotexnika sanoati, oziq-ovqat sanoati uchun mashinasozlik, kommunal-maishiy mashinasozlik, metall buyumlar ishlab chiqarish, mashina va uskunalarni ta’mirlash, mashinasozlik va metall buyumlarning boshqa tarmoqlari.
Neft mashinasozligining yana bir korxonasi — Mari mashinasozlik zavodi MDH ning turli hududlariga eksport qilinadigan va dunyoning 20 dan ortiq mamlakatlariga eksport qilinadigan neftni quyish uchun kuchli santrifüj neft nasoslarini ishlab chiqaradi.
Respublikaning elektrotexnika sanoati Ashxobod yoritish uskunalari zavodi tomonidan namoyish etilgan.
Ashxobod zavodi (1960 yilda foydalanishga topshirilgan) savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari mashinalarini ishlab chiqaradi.
Zavod mahsulotlari mamlakatning qandolatchilik korxonalariga yetkazib beriladi, Shuningdek CMEA, Afg’oniston, Eron va boshqa mamlakatlarga eksport qilinadi.
Maishiy texnika Ashxobod gaz uskunalari zavodi tomonidan taqdim etilgan “qizil bolg’a”, (1934-yilda yaratilgan) maishiy gaz plitalarini (ikki va to’rt konforli) ishlab chiqarish bo’yicha Markaziy Osiyodagi yetakchi kompaniyalardan biri.
Respublikada ishlab chiqarish va noishlab chiqarish maqsadlari uchun metall buyumlar — metall idishlar (neft omborlari uchun idishlar), temir va quyma temir panjaralar, qishloq xo’jaligi va bog’dorchilik asboblari, metall ko’rpa-to’shaklar, termoslar, qurilish metall buyumlari ishlab chiqaradigan bir qator korxonalar mavjud.
Turkmanistonda avtomobillar, traktorlar, teplovozlar, temir yo’l vagonlari, dengiz va daryo kemalari, qishloq xo’jaligi mashinalari, qurilish-yo’l texnikasi va boshqa mexanizmlar va uskunalarni ta’mirlash bo’yicha baza yaratilgan.
Murakkab maishiy texnika va asboblarni — radio qabul qiluvchilarni, televizorlarni, magnitafonlarni, muzlatgichlarni, kir yuvish mashinalarini, elektr hisoblagichlarni va yozuv mashinalarini ta’mirlash bo’yicha korxonalar mavjud.
Temir yo’l vagonlarini ta’mirlash bo’yicha eng yirik korxonalardan biri bu 100 yildan ko’proq vaqt oldin Transkaspiya temiryo’lining qurilishi munosabati bilan qurilgan Qizil-Arvat vagonlarini ta’mirlash zavodi, Krasnovodsk kemasozlik zavodi dengizni, Charjou — Skip kemasozlik zavodi esa Amudaryo paroxodining daryo kemalarini ta’mirlaydi.
Ashxobod, Mara, Charjou shahrida avtomobillarni ta’mirlash zavodlari mavjud. Respublikada alohida buyurtmalar bo ‘yicha yengil avtomobillarni ta’ mirlash korxonalarining keng tarmog’i faoliyat ko‘rsatmoqda.
Ashxobodda yuqori samarali ta’mirlash uskunalari bilan jihozlangan Vaz (Jiguli) rusumli yengil avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish uchun Respublika avtosentri qurildi.

3.