Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti

Modellashtirish 

—  ob’ektning  ayrim  xususiyatlari  va  belgilarini  uning  o‘zida 

emas,  balki  uning  o‘lchamlari  kichiqlashtirilgan,  o‘ziga  aynan  o‘xshash  nusxasida 

(modelida) ilmiy izlanishlar olib borish jarayonidir. Modellashtirish asosida tadqiq 

qilinayotgan  ob’ekt  bilan  uning  modeli  o‘rtasida  o‘xshashlik,  muvofiqlik  yotadi. 

Masalan,  Borning  atom  modeli  atomning  murakkab  xususiyatlarini  aniqlashga 

imkon berdi. 

 

Fizikaviy tadqiqotlarda modellashtirish bilish metodi sifatida hamma vaqt keng 

qо‘llanilgan.  Ideal  gaz  modelini  yaratilishi  gazlarning  molekulyar–kinetik 

nazariyasini  rivojlanishiga  turtki  bо‘ldi  va  empirik  gaz  qonunlarini  (Boyl–Mariott, 

Gey–Lyussak, Sharl) tushuntirishga yordam berdi. Maksvellning matematik modeli 

yagona elektromagnetizm nazariyasini yaratilishi, (to‘zishga) olib keldi. Rezerford–

Borning atom modeli о‘zining «yarimsinfliligi» («noluklassnosti») tufayli zamonaviy 

fizikaning yagona birinchi modeli bо‘ldi va u kvant fizikasi rivojlanishiga turtki bо‘lib 

xizmat qildi va boshqalar. 

  

Maktab  fizika  kursida  har  xil