Qarshi davlat universitetining pedagogika instituti pedagogika fakulteti

Buyuk Britaniya birlashgan qirolligiga Angliya, Shot- landiya, Uels va Shimoliy Irlandiya kiradi. Bu hududlarning har birida sport markazlari mavjud edi, ya’ni Angliyada — 4 ta, Shotlandiyada — 2 ta, Uelsda — 1 ta va Shimoliy Irlandi- yada — 1 ta. Ularni jismoniy dam olish markaziy kengashi (sovet), o'yin maydonlari milliy tashkiloti va Britaniya Olim­piya assotsiatsiyasi birlashtirar edi.
O'sha davrlarda Buyuk Britaniya maktab, kollej va uni- versitetlarda jismoniy tarbiyaning yaxshi yo'lga qo'yilganligini va sportning rivojlanish surati bilan ajralib turar edi. Bernard Shou o'zining «Mafusailga qaytish» pyesasida buni shunday ifodalaydi: «Yopiq maktablarning tarbiyalanuvchilariga faqat foyda keltiruvchi, jismoniy chiniqish va harbiy mahoratga o'rgatish asosiy yo'l. Bu esa o'q otish, samolyotlardan bomba tashlash, begunoh kishilarga qirg'in keltirishdan boshqa narsa emas. Urush — din, o'ldirish esa jasoratga o'xshaydir» deydi.
17 yoshgacha bo'lgan yoshlar orasida XX asr boshida tashkil topgan Skaut harakati keng tarqalgan edi. Skaut ot- ryadlarida yigit va qizlar axloq bo'yicha va jismoniy tarbiya olishar, har bir a’zo har kuni biron-bir ma’qul ish qilishi, sport va o‘yinlar bilan shug‘ullanishi shart edi.
Buyuk Britaniya jahon sport va Olimpiya harakati rivo- jiga munosib ravishda o‘z hissasini qo‘shdi. Ular hisobida anchagina jahon va Olimpiya yutuqlari mavjud . Ikkala jahon urushi oralig‘ida 0‘tkazilgan Olimpiya o‘yinlarida — Antver- penda — 42 ta va Parijda — 34 ta Olimpiya medallariga sazo­vor boigan.
Skandinaviya niamlakatlari va Finlyandiya. Ikkala jahon urushi oralig‘ida bu mamlakatlarda sport-gimnastika harakati rivoj topadi. Shvetsiya, Norvegiya, Daniya va Finlyandiya mainlakallari qadimdan sport an’analari bilan jahonda mash- hur edi.
Bu hududlarda jismoniy tarbiya va sport awalgi shved gimnastikasi, daniyalik Nils Bukning tabiiy gimnastikasi, Io- gann Molleming shaxsiy (individual) gimnastikasi kabi tizim- lami qayta ishlash va ularni amalda bajarish evaziga rivoj topadi.
Maktablarda iqlim sharoitidan maqsadli foydalanish nati­jasida qishki sport turlari keng rivoj topadi. Ayniqsa, chan- g‘i va konkida uchish sporti, to‘pli xokkey (bendi), shaybali xokkey, chang‘ida ikki kurash, konkida figurali uchish, tram- plindan chang‘ida sakrash kabi turlar bu xalqlar hayotiga chuqur singib ketgan. Mazkur mamlakatlaming hukumat doiralari maktablar, bilim yurtlari, institutlar, universitetlarda jismoniy tarbiyani tashkil etishga juda katta e’tibor berishgan. Shimoliy mam- lakatlarning sportchilari xalqaro sport va Olimpiya harakat- larida faol ishtirok etib kelgan. Sportchilami tayyorlash maqsadida yirik sport inshootlari qurildi. Shvetsiya, Nor­vegiya, Daniya va Finlyandiya milliy Olimpiya qo'mitalari tashkil etilib, milliy sport uyushmalari (soyuz) va klublar xalqaro sport uyushmalari tarkibiga kiritilgan. Bu mamlakat- laring sportchilari jahon, Yevropa chempionatlari va Olim­piya o'yini arming doimiy qatnashchilari hisoblanadi. Shu yil­larda eng yaxshi sportchilar tayyorlandi. Finlyandiyaning ja- honga tanilgan yengil atletikachilari X.Komxmaynen 1912, 1920 yildagi Olimpiya o'yinlarida 4 ta oltin medal olishga er- ishgan. P.Nurmi 9 ta oltin medalni (1920, 1924, 1928) qo'lga kiritgan bo'lsa, konkida uchish bo'yicha K.Tunberg, nayza uloqtirishda M.Yarvinen mashhur edilar.
Shvedlar sporti o'sha paytda dunyoda tengi yo'q figu- rachi G.Grafstremni, ya’ni to'rtta Olimpiya o'yinlari qat- nashchisi, 3 ta oltin medal (1920, 1924, 1928) va bir kumush medal sohibini (1932) jahonga yetkazib berdi.