Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqaruv

17.2 INTEGRAL ROSTLAGICHLAR 
Integral (astatik) rostlagichlar deb rostlanayotgan parametri topshirilgan 
qiymatdan chetga chiqqanda rostlovchi organning rostlanuvchi parametr chetga 
chiqishiga mutanosib tezlikda harakat qilishiga aytiladi. Astatik rostlagichlar 
ishlatilganda rostlanuvchi parametrning muvozanat qiymati yukga bog‗liq emas va 
statik xato nolga teng bo‗ladi. Agar rostlanayotgan kattalik berilgan qiymatidan 
chetga chiqsa astatik rostlagich rostlovchi organni rostlanuvchi kattalik qiymati 
topshirilgan darajaga yetguncha harakatga keltirib turadi. 
O‗zining dinamik xususiyatlari jihatidan integral rostlagichlar turg‗un emas, 
shuning uchun ham ular mustaqil qurilma sifatida ishlab chiqarilmaydi. 
NAZORAT SAVOLLARI: 
1. Qanday rostlagichlar mutanosib rostlagichlar deyiladi? 
2. PR2.5 mutanosib rostlagichining ishlash prinsipini tushuntiring? 
3. Integral (astatik) rostlagichlar deb qanday rostlagichlar aytiladi?
4. Nima sababdan integral rostlagichlar mustaqil qurilma sifatida ishlab 
chiqarilmaydi? 
ADABIYOTLAR:
1. Yusupbekov N.R., Muxamedov B.I., Gulomov Sh.M. Texnologik jarayonlarni 
nazorat qilish va avtomatlashtirish. –Toshkent: O‗qituvchi, 2011. –576 b. 
2. Vaxidov A.X., Abdullaеv D.A. Avtomatikaning tеxnik vositalari. Toshkent, 
2012. 
3. Шандров Б.В., Чудаков А.Д. Технические средства автоматизации. М.: 

---

118 
Академия, 2007. 
4. Емельянов А.И. и др. Исполнительные устройства промышленных 
регуляторов. –М.: Машиностроение, 1975. 
MAVZU: MUTANOSIB-INTEGRAL (IZODROM) VA MUTANOSIB–
DIFFERENSIAL ROSTLAGICHLAR. 
REJA: 
1. Mutanosib-integral (izodrom) rostlagichlar. 
2. Mutanosib–differensial rostlagichlar. 
 
Tayanch iboralar: Mutanosib rostlagichlar, Integral (astatik) rostlagichlar, 
Mutanosib-integral (izodrom) rostlagichlar, Mutanosib–differensial rostlagichlar, 
ikkilamchi asbob, pnevmatik signal, taqqoslash elementi, drosselli summator, quvvat 
kuchaytirgichi, kuchaytirish koeffisiyenti, qo‗l bilan topshiriq bergich.