Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqaruv

 
NAZORAT SAVOLLARI: 
1. Elektr-pnevmatik o‗zgartkichning ishlash pritsipini tushuntiring? 
2. Pnevmo-elektr o‗zgartkichning ishlash pritsipini tushuntiring? 
3. Teleo‗lchagichlar tizimi haqida tushuncha bering? 
4. Son-impulsli tizimning ishlash prinsipini tushuntiring? 
5. Vaqt-impulsli tizimning ishlash prinsipini tushuntiring? 
6. Chastotali tizimlar haqida tushuncha bering?  
 
ADABIYOTLAR:
 
1. Yusupbekov N.R., Muxamedov B.I., Gulomov Sh.M. Texnologik jarayonlarni 
nazorat qilish va avtomatlashtirish. –Toshkent: O‗qituvchi, 2011. –576 b. 
2. Vaxidov A.X., Abdullaеv D.A. Avtomatikaning tеxnik vositalari. Toshkent, 
2012. 
3. Шандров Б.В., Чудаков А.Д. Технические средства автоматизации. М.: 
Академия, 2007 
 
MAVZU: IKKILAMCHI ASBOBLAR 
REJA: 
1. Ikkilamchi asboblar haqida ma‘lumot. 
2. DISK – 250 ikkilamchi asbobning tuzilishi 
3. RP 160 turidagi qayd qiluvchi ikkilamchi asbob. 
 
Tayanch iboralar: Ikkilamchi asbob, qayd qiluvchi ikkilamchi asbob, raqamli 
ko‗rsatuvchi ikkilamchi asbob, pnevmatik signal, elektr signal, reoxord, 
kuchaytirgich, termoelektrik o‗zgartkich, aniqlik sinfi. 
 
5.1. Ikkilamchi asboblar haqida ma‘lumot 
Boshqarishning turli darajalarini avtomatlashtirish tizimlarida axborotni 
akslantirish vositalari birlamchi, ikkilamchi va ichiga o‗rnatilgan o‗zgartkichlar bilan 
birgalikda ishlaydigan analogli ko‗rsatuvchi — qayd qiluvchi va raqamli ko‗rsatuvchi 
ikkilamchi asboblar bo‗ladi. 
Analogli ikkilamchi asboblar ishlatishda oddiyligi uchun, nisbatan arzonligi, 
yetarlicha aniqligi, ko‗p funksionalligi, ergonomik afzalliklari uchun keng tarqaldi. 

---

69 
Ergonomik afzalligiga, xususan parametrlarning o‗zgarish tezligi diagrammasiga
ko‗ra baholashning ko‗rsatmaliligi tegishlidir. 
Qayd qiluvchi analogli ikkilamchi asboblar ham xo‗jalik hisobini hisobga 
olishda, hisobot tizimida, avtomatik rostlash tizimlarini sozlashda tez o‗zgaruvchi 
parametrlarni qayd qilish uchun foydalaniladi.