Qo’l va gavda skeleti oyoq va bosh skeleti. Gavda skeleti

Gaym or b o ‘sh lig ‘i
deyiladi. Tanglay suyagi vertikal va 
gorizontal plastinkalardan iborat. Uning gorizontal plastinkalari 
qattiq tanglayning orqa qismini hosil qiladi, vertikal (tik) plastinkalari


60

burun bo‘shlig‘ining tashqi devorini hosil qilishda ishtirok etadi. K o‘z 

yoshi suyagi yupqa suyak plastinkadan iborat. Bu suyak ko‘z kosasi 
ichki devorining oldingi qismida joylashgan. Burun suyagi (juft) 
to ‘rtburchak shakldagi suyak plastinkadir. Yonoq suyagi uchta o‘siq 
yordamida yuqorigi jag ‘, peshona va chakka suyaklari bilan birikadi. 
Yonoq suyagining chakka o ‘sig‘i va chakka suyagining yonoq o ‘sig‘i 
bir-biri bilan birikib, yonoq ravog‘ini hosil qiladi. Difflog1 suyagi 
to ‘rtburchak shakldagi yupqa plastinka bo‘lib, burun to ‘sig‘ini hosil 
qilishda ishtirok etadi. Pastki ja g ‘ taqa shaklida b o ‘lib, tanasi 
(o‘rtasi)dan ikki yon tomonga shoxlar ketadi. Tananing yuqori 
tomonida pastki ja g ‘ tishlari joylashadi. Pastki ja g ‘ suyagining 
shoxlari ikkita o ‘siq bilan tugaydi. Oldingi o ‘tkir o ‘siq chakka 
suyagiga, orqadan yurnaloq o ‘siq yonoq ravog‘iga birlashgan. Pastki 
jag ‘ bilan hiqildoq o'rtasida tilosti suyagi joylashadi.
Kallaning pastki jag ‘dan tashqari hamma suyaklari bir-biri bilan 
harakatsiz chok hosil qilib birikadi. Kalla suyagi umurtqa pog‘onasi 
bilan bir juft atlant - ensa b o ‘g ‘imi yordamida birikadi. Kalla 
suyaklari birikishi natijasida ko ‘z kosasi, burun bo‘shlig‘i va og‘iz 
bo‘shlig‘i hosil bo‘ladi.
K o‘z kosasi to ‘rt qirrali piramidaga o‘xshaydi. Kosa ichida ko‘z 
soqqasi, uning nervlari, tomirlari va mushaklari joylashadi. Maxsus 
yoriqlar va ko‘z yoshi kanali ko‘z kosasini miya qutisi va burun bilan 
birlashtirib turadi.
Burun bo‘shlig‘ining yuqori, pastki va yon devorlari bo‘lib, suyak 
to ‘siq yordamida o ‘ng va chap bo‘laklarga bo‘linadi. 3 juft burun 
chig‘anog‘i burun bo‘shlig‘ining har qaysi bo‘lagini tepa, o ‘rta va 
tashqi burun yo‘llariga bo‘lib turadi.
Tanglay suyaklari bilan yuqorigi jag‘ suyaklarining o‘siqlari og‘iz 
bo‘shlig‘ini burun bo‘shlig‘idan ajratib turadi. Og‘iz bo ‘shlig‘ining 
yon devori yuqorigi va pastki jag‘larining chetlaridan iborat.