Qo‘shma gap qismlari va ularni bog‘lovchi vositalar bilib oling. Qo‘shma gapni tashkil etgan sodda gaplar qo‘shma gap qismlari sanaladi. Bu qismlarni

 
KO‘CHIRMA VA O‘ZLASHTIRMA GAPLAR 
Bilib oling. Hech bir o‘zgarishsiz nutqqa olib kirilgan o‘zganing gapi ko‘chirma 
gap, mazmuni saqlanib, shakli o‘zgartirilgan o‘zganing gapi esa o‘zlashtirma gap 
hisoblanadi: 
1. «Tabiat – bizning onamizdir», – dedi muallim. ↔ 2. Muallim tabiat(ning) onamiz 
ekanligini aytdi. 
185-186-mashqlardan misollar: 
1. Amakim bizga uqtirdi: «Bir-biringiz bilan ahil bo‘linglar!».  
→ Ko‘chirma gap  
2. G‘afur G‘ulom Erkin Vohidovning mudragan aruzni uyg‘otib yuborganini, uni arab, 
fors so‘zlaridan tozalab, sof o‘zbek g‘azalini yaratayotganini gapirdi. 
→ O‘zlashtirma gap 
3. Bir donishmand nasihatni olmaydigan odamning baxtsiz odam ekanligini 
ta’kidlagan edi.  

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
 
https://t.me/Davlat_tili_uzbek_tili 
 
33 
→ O‘zlashtirma gap 
4. «Yaxshi fe’l bilan kishilar ko‘nglini olib, o‘zingni yomon qiliqlardan saqlab yasha», 
- deydi Ahmad Yugnakiy. 
→ Ko‘chirma gap  
189-mashq. Nuqtalar o‘rniga ko‘chirma gaplar qo‘ying. Ko‘chirma gaplarni 
o‘zlashtirma gapga aylantiring. 
1. Do‘stim dedi: «... 
 
 
 
 
 
 
».  
→________________________________________________________________ 
2. Sinfdoshim mendan so‘radi: «...
 
 
?» 
→________________________________________________________________ 
3. O‘qituvchimiz: «...
 
 
 
 
», - dedi.  
→________________________________________________________________ 
4. Maktab direktori o‘quvchilarga qarata dedi: «...
!» 
→________________________________________________________________