Qo‘shma gap qismlari va ularni bog‘lovchi vositalar bilib oling. Qo‘shma gapni tashkil etgan sodda gaplar qo‘shma gap qismlari sanaladi. Bu qismlarni

MATN VA LUG‘AT USTIDA ISHLASH 
 
129-mashq. Gaplarni o‘qing, ularning qismlari o‘rtasidagi bog‘lanishni izohlang. 
1. Katta arava qaysi yo‘ldan yursa, kichik arava ham xuddi shu yo‘ldan yuradi. 
(Maqol)
→ Vazifasi: aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gapni shakllantirish 
→Nisbiy so‘zli ergashgan qo‘shma gap 
→ Katta arava yurgan yo‘ldan kichik arava ham yuradi. 
2. Sevgi shunday navbahorki, u tikondan gul qilur. (E.Vohidov)
→ Vazifasi: aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gapni shakllantirish 
→ Ko‘rsatish olmoshili ergashgan qo‘shma gap 
→ Sevgi tikondan gul qiladigan navbahordir. 
3. Kim yalqov bo‘lsa, uning qo‘lida obod yer ham xarob bo‘ladi. (Sobir Abdulla)
→ Vazifasi: aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gapni shakllantirish 
→Nisbiy so‘zli ergashgan qo‘shma gap 
→Yalqov bo‘lgan odamning qo‘lida obo dyer ham xarob bo‘ladi. 
4. Men senga shunday narsalar keltirayki, ularni tushingda ham ko‘rmagansan. 
(Oybek)
→ Vazifasi: aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gapni shakllantirish 
→ Ko‘rsatish olmoshili ergashgan qo‘shma gap 
→ Men senga tushingda ham ko‘rmagan narsalarni keltiraman. 
5. Kimning quroli bilim bo‘lsa, uning kelajagi porloq. (J.Abdullaxonov) 
→ Vazifasi: aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gapni shakllantirish 
→Nisbiy so‘zli ergashgan qo‘shma gap 
→ Quroli bilim bo‘lganning kelajagi porloq. 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
 
https://t.me/Davlat_tili_uzbek_tili 
 
22 
 
130-mashq. Ko‘chiring. Ergash va bosh gaplarni aniqlab, ergash gapni bosh gapga 
bog‘lovchi vositalarni ayting. 
(Namuna – 129-mashq) 
1. Kasalini yashirsang, isitmasi oshkor qiladi. (Maqol) 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
2. Shuni esdan chiqarmaslik lozimki, johil odam har doim o‘zini boshqalardan ustun 
qo‘yadi. («Sharq hikmatlari »dan) 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
3. Seni hurmat qilishlarini istasang, o‘zingni hurmat qil. («Tafakkur gulshani»)  
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
4. Hurmat qilsang, hurmat ko‘rasan. (Maqol) 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________ 
→________________________________________________________________