Qo'shma gaplar. Sodda va qo'shma gaplar bilib oling


Download 0.75 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/91
Sana05.01.2022
Hajmi0.75 Mb.
#218371
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   91
Bog'liq
QO'SHMA GAP 2miraziz

...o‘zi  keladi,  ...xabari  deydi.  U  bir  zum  jilib  qoldi  ...  qo‘shib  qo‘ydi.  7.  Bir  zum  jim  o‘tirdi  ...  shoshilmay 

o‘rnidan turib, ot  oldiga bordi.  8. Bu jonivor  qachon sigir  bo‘ladi  ...qachon sutga  kiradi.  9. ... uyda tinim 

bor, ... dalada tinim bo‘ladi. 10. ... ikkovlashib ishkomda uzum uzamiz ... allaqanday notanish ko‘chalarda 

yurgan bo‘lamiz. (O‘. Hoshimov) 

   mashq. Gaplarni o‘qib, ularning bir-biriga qanday  vosita yordamida bog‘lanayotganiga diqqat qiling. 



    1.  Ilohiy  hadis  so‘zlari  Oytug‘dini  bir  qadar  sovitdi,  endi  uzun  uf  tortish  navbati  unga  keldi.  2. 

Тashqarida  eshik  qarsilladi,  ot  kishnadi.  3. Oytug‘di  halloslab  kelib,  o‘g‘lini  bag‘riga  bosdi,  yuz-ko‘zini 

siladi,  peshanasidan  o‘pdi.  4.  Meni  ham  olib  ket,  gado  bo‘lsang  gado  bo‘laman,  ado  bo‘lsang  sening 

yo‘lingda  ado  bo‘laman.  5.  Osmonda  yoqutdek  yirik  yulduzlar  porlaydi,  yangi  oyning  o‘rog‘i  daryoda 

qalqib-qilqib  suzadi.  6. Osiy  farzandingizdan  rizo  bo‘ling,  faqiringiz  shohona  saroydan  ko‘ra  g‘aribona 

xonaqohni  afzal  ko‘radirman.  7.  Mahmudxon  bir  lahza  o‘yga  toldi,  so‘ng  o‘g‘liga  yon  bosgan  bo‘lib, 

muloyim tovushda gapirdi.(S. Siyoyev) 

  mashq. Gaplarni o‘qing. Yuklamali qo‘shma gaplarni  qanday bog‘langanligini ayting. 



    1.  Zaynab  oshxonaga  kirib  qutini  ochdi-da,  suvi  qochgan  yarimta  bo‘lkani  olib  «nazarga  ilarmikin» 

degan o‘yda ikkilandi. 2. U qaytdi-yu, hovlining o‘rtasida to‘xtadi. 3. Manzuraning dilida shu tuyg‘u bor-u, 

lekin bunday so‘zlarni maromiga yetkazib ulab, ayta olmaydi. 4. Xonimchaning boshqa gapirmay jim ketishi 

bir jihatdan yaxshi bo‘lsa-da, ikkinchi tomondan Manzurani, noxush xayollar hukmiga topshirib qo‘ydi. 5. 

Manzura bu kabi siyosatdan behad uzoq bo‘lsa-da, radiodan aytiluvchi shunga o‘xshash gaplar qulog‘iga 

kirib turardi-yu, ammo mulohaza qilib, fahm etishga urinmas edi. 6. Qizlar uyalishib, o‘girildilar-da, zina 


19 

 

tomon  yurdilar.  7. Zohid  Said  Qodirovga  rahmat  aytdi-da,  ketishga  ijozat  so‘radi.  8. Asadbekka  bir  narsa 



bo‘lgan-u,  Chuvrindi  esa  otni  qamchilab  qolgan  edi.  9.  Xumkalla  yangi  Xojasini  ko‘rdi-yu,  pildirab  yurib 

kelib uning qarshisida paydo bo‘ldi. («Shaytanat»dan) 

   mashq. Quyida berilgan 3 ta gapni o‘qing. Ularning  uslubiy farqini ayting. 



     Oydan-da go‘zaldir, kundan-da go‘zal, 

Oydan ham go‘zal, kundan ham go‘zal. 

Oydanam go‘zal, kundanam go‘zal. 

  mashq.  Quyidagi  gaplardan  bog‘langan  qo‘shma  gaplar  hosil  qiling.  Yoqsa,  esa,  bolsa  kabi  vositalar 

bog‘lovchi vazifasini bajarsin. 

1.  U  otasini  sovuq  qarshi  olgani  esiga  tushardi.  Ich-ichidan  ezilib  ketardi.  2.  Ular  eshaklarini  shahar 

chetidagi soyda qoldirishdi. U yog‘iga  piyoda  ketishdi.  3. Ertayevning qisilgan  ko‘zlari qorong‘ida «yalt» 

etgan  pichoqday  yiltillab  ketdi.  Komil  qadalib  turganini  ko‘rdi.  Yuzini  chetga  burdi.  4.  Тergovchi 

qayoqqadir  ketgan.  U  parvo  qilmasdi.  5.  Uchovlashib  uni  zo‘rg‘a  tinchitishdi.  Yigitlar  navbatma-navbat 

darchadan  mo‘ralab,  Komilning  yo‘lini  poylashdi.  6.  Kun  botdi.  Komildan  darak  bo‘lmadi.  7. Hozirgina 

Chavandozning oldiga kirdi. Aniq bir javob ololmas edi. (O.Yoqubov) 

 


Download 0.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling