Qo'shma gaplar. Sodda va qo'shma gaplar bilib oling
Download 0.75 Mb. Pdf ko'rish
|
QO'SHMA GAP 2miraziz
...o‘zi keladi, ...xabari deydi. U bir zum jilib qoldi ... qo‘shib qo‘ydi. 7. Bir zum jim o‘tirdi ... shoshilmay
o‘rnidan turib, ot oldiga bordi. 8. Bu jonivor qachon sigir bo‘ladi ...qachon sutga kiradi. 9. ... uyda tinim bor, ... dalada tinim bo‘ladi. 10. ... ikkovlashib ishkomda uzum uzamiz ... allaqanday notanish ko‘chalarda yurgan bo‘lamiz. (O‘. Hoshimov) mashq. Gaplarni o‘qib, ularning bir-biriga qanday vosita yordamida bog‘lanayotganiga diqqat qiling. 1. Ilohiy hadis so‘zlari Oytug‘dini bir qadar sovitdi, endi uzun uf tortish navbati unga keldi. 2. Тashqarida eshik qarsilladi, ot kishnadi. 3. Oytug‘di halloslab kelib, o‘g‘lini bag‘riga bosdi, yuz-ko‘zini siladi, peshanasidan o‘pdi. 4. Meni ham olib ket, gado bo‘lsang gado bo‘laman, ado bo‘lsang sening yo‘lingda ado bo‘laman. 5. Osmonda yoqutdek yirik yulduzlar porlaydi, yangi oyning o‘rog‘i daryoda qalqib-qilqib suzadi. 6. Osiy farzandingizdan rizo bo‘ling, faqiringiz shohona saroydan ko‘ra g‘aribona xonaqohni afzal ko‘radirman. 7. Mahmudxon bir lahza o‘yga toldi, so‘ng o‘g‘liga yon bosgan bo‘lib, muloyim tovushda gapirdi.(S. Siyoyev) mashq. Gaplarni o‘qing. Yuklamali qo‘shma gaplarni qanday bog‘langanligini ayting. 1. Zaynab oshxonaga kirib qutini ochdi-da, suvi qochgan yarimta bo‘lkani olib «nazarga ilarmikin» degan o‘yda ikkilandi. 2. U qaytdi-yu, hovlining o‘rtasida to‘xtadi. 3. Manzuraning dilida shu tuyg‘u bor-u, lekin bunday so‘zlarni maromiga yetkazib ulab, ayta olmaydi. 4. Xonimchaning boshqa gapirmay jim ketishi bir jihatdan yaxshi bo‘lsa-da, ikkinchi tomondan Manzurani, noxush xayollar hukmiga topshirib qo‘ydi. 5. Manzura bu kabi siyosatdan behad uzoq bo‘lsa-da, radiodan aytiluvchi shunga o‘xshash gaplar qulog‘iga kirib turardi-yu, ammo mulohaza qilib, fahm etishga urinmas edi. 6. Qizlar uyalishib, o‘girildilar-da, zina 19
bo‘lgan-u, Chuvrindi esa otni qamchilab qolgan edi. 9. Xumkalla yangi Xojasini ko‘rdi-yu, pildirab yurib kelib uning qarshisida paydo bo‘ldi. («Shaytanat»dan) mashq. Quyida berilgan 3 ta gapni o‘qing. Ularning uslubiy farqini ayting. Oydan-da go‘zaldir, kundan-da go‘zal, Oydan ham go‘zal, kundan ham go‘zal. Oydanam go‘zal, kundanam go‘zal. mashq. Quyidagi gaplardan bog‘langan qo‘shma gaplar hosil qiling. Yo‘qsa, esa, bo‘lsa kabi vositalar bog‘lovchi vazifasini bajarsin.
Download 0.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling