Qo'shma gaplar. Sodda va qo'shma gaplar bilib oling
Download 0,75 Mb. Pdf ko'rish
|
QO'SHMA GAP 2miraziz
ERGASHТIRUVCHI BOG‘LOVCHILI QO‘SHMA GAPLAR VA ULARNING ТASNIFI
topshiriq. Quyida berilgan gaplarning umumiy va o‘ziga xos tomonlarini ayting. Qo‘ng‘iroq chalindi va Qo‘ng‘iroq chalindi, shuning dars boshlandi. uchun dars boshlandi. Esda saqlang. Qismlari o‘zaro ergashtiruvchi bog‘lovchi yoki shunday bog‘lovchi vazifasidagi so‘zlar yordamida tobe bog‘langan qo‘shma gaplarga ergash gapli qo‘shma gaplar deyiladi.
Ergash gapli qo‘shma gaplar bosh va ergash gaplardan tashkil topadi. Mazmuni izohlanayotgan qism bosh gap, bosh gap mazmunini izohlaydigan va ko‘pincha tobe shaklda turgan qism esa ergash gap sanaladi. Ergash gap bosh gap talab etgan ma’lum so‘roqqa javob bo‘ladi. Masalan, Men xursandman, (nima sababli), chunki sen maqsadingga yetding.
1. Mol-u dunyosi ko‘p bo‘lgan kishi boy emas, balki isrofdan saqlanib iqtisod tejamini bilgan kishi boydir, shuning uchun foydasiz yerlarga va yaramas ishlarga bir tiyin ham sarf qilmang. 2. Bir narsani bir yo‘la ko‘proq olib qo‘ymang. Agar zarur bo‘lganligi sababli nasyaga olgan bo‘lsangiz, pulini tezroq topshiring. Qarzdor bo‘lmang, odamni bevaqt qaritadigan narsalarning birisi ham qarzdir. 3. Kirim- chiqimlaringizni bir daftarga yozib, bu daftarni hamma vaqt ko‘zdan kechirib turing, chunki bunday daftar iqtisod va tadbir o‘lchovidir. Cho‘ntakdan chiqqan pullarni hisoblab turgan kishi keraksiz yerlarga pul sarf etishdan o‘zini saqlaydi. 4. Chiqimingiz kirimingizdan ortiq bo‘lmasin, chunki chiqimingiz ortiqcha bo‘lsa, qayg‘u keltiradi. mashq. Тinish belgilarni qo‘yib, gaplarni ko‘chiring. 1. Bir ko‘rmasam ko‘nglim allanechuk bo‘lib ketadi. (S. Ahmad) 2. Shunday berilib ishladiki go‘yo Bo‘tako‘zda uning o‘zidan boshqa kimsa uning cho‘tidan boshqa hayot yo‘qday. (I. Rahim) 3. U shunday og‘ir xayollar bilan charchoq qadam tashlab vokzaldan eski shaharga jo‘narkan, kimdir uning yelkasiga qo‘lini qo‘ydi. (S. Ahmad) 4. Hayotda baraka rohat mo‘l chunki ishchi bilan dehqon qondosh-qarindosh (S. Zunnunova) 5. G‘o‘za chopig‘iga ketgan kishilar qaytib kelgandan keyin hamma yerda ish juda qizib ketdi. (A. Qahhor) 6. Agar shisha siniq bo‘lsa ham u birovniki bo‘lsa xiyonat qilma (A. Qahhor) 7. Тurobjon eshikdan hovliqib kirar ekan qalami yaktagining yengi zulfinga ilinib tirsakkacha yirtildi. 8. Oxiri u Download 0,75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling