QàràQàlpàQ tIlI 0-klàss uShÍn SàBàqlÍq Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn nókiS «Bilim» 2017 Qàràqàlpàq tili

64-shšnš®šw.
Kóplik mániniń qalay ańlatılıp turǵanlıǵına sıpatlama be-
riń. 
1. Nuwratdiyinniń kózi kóp,
Kórerge eki kózi kóp,
Dúnyada kórseń ózi kóp,
Sonday bále Nuwratdiyin. 
(Ótesh) 
2. Sur diywaldı titretip birden,
Jurttan burın qosıqlar kirgen. 
(I. Yusupov) 
3. Aradan yarım ásir ótiwine qaramastan, atalardıń sol erlik 
islerin qayta tiklew ushın jas iz kesiwshiler arxivlerdi aqtarıp kóp 

---

60
jumıs isledi. Olar sol waqıtta jazılǵan góne telegrammalar menen 
gazetalardıń qıyındıların jıynadı. 
65-shšnš®šw.
Kóplik qosımtalardıń qanday stillik mánilerde qollanılıp 
turǵanlıǵın anıqlań. 
1. Atlar misli bir oq arıstıń eki jaǵına jegilip, teń júk tartıp bara-
tırǵanday, shekshiyip qádem taslawları bir bap. (T. Q.) 2. Jiyektegi 
jıńǵıllıqlar arasında ketip baratırǵan eki oyınshınıń áńgimesi esi-
tildi. (Xalıq erteklerinen) 3. Aqıllı adam biler sózlerdiń parqın, Qor 
qılmaslar onday jigitler xalqın. (Berdaq) 4. Onıń júzleri qurısın, 
kórsetpe maǵan. 5. Jılasam — jubattıń, kúlsem — quwandıń, Appaq 
sútlerińnen emdim de qandım. (T. J.) 6. Bul kisi — onıń bir aǵaları. 
Sonnan esittim, Gúlayımlar jaqında úyine qaytıptı. (A. B.) 
66-shšnš®šw.
Kóplik jalǵawınıń qanday stillik xızmet atqarıp turǵanlıǵın 
anıqlań. 
1. Sorasań, elimdi, Xojban, bizlerden,
Qalpaǵı qazanday ellerim bardı. 
Qáte shıqsa, keshirińler sózlerden,
Qıtay, Qońırat atlı ellerim bardı. 
Jaylawım Úrgenish, arqası teńiz,
Jawırını qaqpaqtay malları semiz, 
Ruqsatsız bir-birine salmas iz,
Birlikli Qońırattay, ellerim bardı. 
Tabıladı izlegenniń keregi,
Kólinde bar qasqaldaǵı, úyregi,
Quwları, ǵazınıń pútin búyregi,
Dúnyanıń ańları kólimde bardı. 
Ótirikti ıras etip aytpaǵan,
Tuwrı joldan bas ketse de, qaytpaǵan,
Namáhremdi hasla joldas tutpaǵan,
Atı qaraqalpaq ellerim bardı. 
(Ájiniyaz) 

---

61
2. Ordıq oraq, shaptıq otın, qazdıq jap,
Terdik masaq, iynimizge saldıq qap,
Jas ómirde, gúldey solıp, boldıq sap,
Bul júristen endi bizge kún qayda?
Oraq orıp, ómir boyı boldıq qul,
Islesek te, alalmadıq qara pul,
Ne jananlar bayı ólip qaldı tul,
Endi buǵan jaynap-jasnar kún qayda?
(Kúnxoja) 
67-shšnš®šw.
Kóplik jalǵawınıń stillik jaqtan nadurıs qollanılǵan orınların 
tabıń hám dálilleń. 
1. Qarayǵan kózler siltidey tındı. 2. Bıljıratadı sózlerin, alartıp eki 
kózlerin. 3. Qısta da, jazda da azaplar kórip, Bizler ushın búlgen, 
janajan ana. 4. Qıslarda, jazlarda azaplar kórip, Bizler ushın búlgen 
janajan ana. 5. Men ájapam menen Shımbaylarǵa qıdırıp keldim. 
6. Men ájapam menen Shımbay jaqlarǵa qıdırıp keldim. 7. Ayaǵım 
awırdı, ayaqlarım awırdı. 8. Sharshadım, ayaqlarım qayda qalǵanın 
bilmedim.