Kórmeymen deseń de, bir kún kórerseń,
Tiken kirse janǵa, joldan júrerseń,
Jaslıq bir keledi, basqa kelmeydi. (G. E.)
2. tek júrseń, toq júreseń. (Naqıl) Jaqsınıń jatı bolmas, jamannıń
uyatı bolmas. (Naqıl) Arısı arı, berisi beri. Anawsı anda, mınawsı
mında.
Geypara túbirleri mánilik jaqtan qarama-qarsı emes sóz-
ler de sáykes kontekstte qarsılas mánili sózlerdey stillik máni
atqarıwı múmkin. Biraq olar antonimler emes, degen me-
nen, qarama-qarsı stillik mánilerge iye sózler sıpatında xızmet
atqara aladı. Mısalı: Bar dese barmaysań, kel dese kelmeyseń.
Otır dese otırmaysań, tur dese turmaysań.
33-shšnš®šw.
Kóshirip jazıń. Sinonim hám antonim sózlerdi tabıń.
Olardıń qanday stillik xızmet atqarıp turǵanlıǵın anıqlań.
1. Dáryanıń arǵı júzi menen shayqatılıp kiyatırǵan bir jelqomlı
keme keńseniń tusına keldi de, bergi júzge qaray burıldı. (K. S.)
2. Bir kishkene eldiń shayırı bolsam da, men ullı islerdiń parqın
bilemen. (I. Y.) 3. Inilerim ǵoshshaq, ózleriń dilbar, Sizlerden shıraylı
qaysınday gúl bar. (I. Y.) 4. Túrgelip erteden jumısqa shıǵıp, Qolıńdı
qabartıp belińdi búgip, Dizeńdi sızlatıp, miynetin shegip, Jegen bir
zaǵarań paldan jaqsıraq. (Berdaq). 5. Kel demek bar, ket demek
joq. (Naqıl). 6. Ǵosh jigitke namıs kerek, ar kerek, Qálem qas,
qıpsha bel sáwer yar kerek. (Ájiniyaz). 7. Atar tańǵa júrseń de, batar
kúnge júrme, balam. (K. S.) 8. Jumagúl bolsa kókireginde ashıw
saqlamay, ol kelse de, ketse de tósek saladı. (T. Q.) 9. Erte turıp,
kesh jatqannıń parqı bar. Diydilegen jerge jetesiz, jıllar. (G. E.)
§ 12. KÓP MÁNILI SÓZLER HÁM OMONIMLERDI|
STILLIK QOLLANÍLÍWÍ
34-shšnš®šw.
Gáplerdi salıstırıń. Onda qara háripler menen jazılǵan
sózlerdiń mánilik ayırmashılıǵın anıqlań.
39
1. Men dúkánnan ótkir pıshaq satıp aldım. Azamat ótkir jigit
bolıp shıǵadı.
2. Azıraq bawırım awırıp, jumısqa bara almadım. Jigerbentim,
Do'stlaringiz bilan baham: |
