Qurbonov f. A. Tarmoq mashinalari puxtaligi

Mashina va apparatlarni ekspluatatsiya qilishda, barqarorlik 
samaradorligini aniqlovchi asosiy omillar 
Texnologik mashina jihozlarni apparat barqarorlik samaradorligi quyidagi 
omillar bo‗yicha hisoblanadi. 
Masalan, xom-ashyoga suyuqlik ostida ishlov berish jarayonlarida: 
- apparatlarni ichki ishchi yuzasiga beriladigan bosim; 
- barabanlarning ishchi yuzalari; 
- ishchi qorishmani massasi va inersiya kuchi; 
- apparatlarni hajmi, og‗irligi, yoki parametrlari; 
- ishchi qorishmani baraban yoki apparat ichidagi tezligi, baraban tezligi; 
- apparatlarning asosiy ishchi yuzasi qismini yemirilishiga chidamliligi. 
Barabanlar, apparatlar ish jarayonida ichki qismida bosim hosil bo‗lib, u 
konstruksiyani buzilishiga olib keladi. Shu sababli uni materialini tanlash asosiy 
omillardan biri hisoblanadi va kam yemiriluvchi ligerlangan po‗latlardan tanlanadi. 
Bundan tashqari ishchi qorishmalar (ishqorlar, kislotalar) aktiv kimyoviy 
moddalardan iborat bo‗lib, po‗latlarni tez yemirilishiga olib keladi. Shu sababli 
apparatlarning materialini tanlashda ishqor va kislotalar, bosim ostidagi parlarni 
xossalari chuqur tahlil etilishini talab etadi, inkorni ko‗payishi texnologik 
reglamentning buzilishidan ham sodir bo‗ladi. 

---

48 
Suyuqlik ostida ishlov berish qurilma va apparatlarining asosiy omillaridan 
biri bu gidrozarbalar hisoblanadi. Texnologik reglamentdagi bu buzilishlar bir 
vaqtning o‗zida bir qancha inkorlarni keltirib chiqaradi. 
Agar apparatlarda inkor sodir bo‗lsa texnologik sikl buzilishi natijasida 
unumdorlik pasayib ketadi. Bosimni oshib-tushib turishi zichlovchi elementlarni 
to‘liq inkorga uchrashini keltirib chiqaradi. 
Inkorlarni texnologik jarayoni boshqarish davomida xronometraj, ya‘ni 
yozuv-kuzatish yo‗li bilan (soat, sutka, smena, oy) hisoblanadi va nazariy hisoblar 
bilan solishtirib ko‗riladi. Apparatlarda yemirilishdan sodir bo‗lgan inkorlarni ikki 
sinfga bo‗lib xarakterlash mumkin: