Qurilish muhandisligi

3.6.Asosiy ishlarni bajarish texnologiyasi va mexanizayasti
3.6.1. PK220+00
PK220+37 gacha Ekskovator EO-5111A
markali ekskavator komplekti yordamida ko’tarmani barpo etish texnologiyasi
Quyidagi uchastkada etakchi mashina sifatida EO-5111A markali ekskovator tanlangan. Cho’michining hajmi q =1m³ ekskovator-transportli komplekt yordamida o’ymadan ko’tarmani barpo etish texnologik jarayoni. Grunga o’ymalarda ekskovator bilan ishlov berish, gruntni avtosamosvallarga yuklash, ko’tarmalarga tashish, to’kish, qatlam-qatlam qilib tekislab zichlash ishlaridan iborat. O’ymaga yonbosh qazish usulida, transport vositalari ekskovator yonboshida joylashgan bo’lib gruntga ishlov beriladi.
Zaboyning balandligi ekskovatorning pasportida ko’rsatilgan eng katta qirqish balandligidan oshmasligi kerak, ekskovatorning o’lchamlariga bog’langan holda ko’ndalang kesim o’lchamlari aniqlanadi.
Ekskovatorning o’qidan zaboyning yonbosh nishabligigacha masofa ekskovatorning eng katta qirqish radiusida 0,4-0,5m kam bo’lishi kerak.
Ko’tarmalarga grunt “kolstovoy” yoki oylanma usulida olib borib, qatlam-qatlam to’kiladi, buldozerlar yordamida tekislanadi va katoklar bilan zichlanadi. Bu usulda ko’tarma eni bo’yicha ikkita zaxvatkaga ajratiladi. Birinchi zaxvatkada grunt to’kilib zichlanadi. Ikkkinchi zaxvatka (yo’lak)da avtosamosvallar qatnaydi. Bu yo’lakni yuklangan avtosamosvallar boshidan ohirigacha bosib o’tib birinchi yo’lakka, orqaga yurish berib gruntni to’kadi. Yuksiz transport oldingi harakatlanib ko’tarmada eng yaqin joylashgan tushadigan joylardan foydalanib pastga haraklanadi va ekskovator ishlab turgan joyga yo’naladi. EO-5111A.markali ekskovator komplekt yordamida ko’tarmani barpo etish texnologiyasi to’liq jarayoni 2-ilovada keltirilgan.
3.6.2. PK220+00 PK220+37 ДЗ -11п (Д-537м)markali o’zi yurar skreper komplekti yordamida o’ymadan ko’tarmani barpo etish texnologtiyasi
Quyidagi uchastkada etakchi mashina ДЗ -11п (Д-537м) markali o’zi yurar skreper mashinalari tanlangan. Cho’michining hajmi q=8.0m³ skreper mashinalar komplekti yordamida ko’tarmani barpo etish texnologik jarayoni. Grunt o’ymalarda skreperlar bilan ishlov berilib, bo’ylama tashish yo’li bilan ko’tarmaga toshiladi va qatlam-qatlam qilinib to’kilib zichlanadi. Zohiralarda grunga ishlov berilib ko’ndalang tashish yo’li bilan ko’tarmaga toshiladi va qatlam-qatlam qilinib to’kilib zichlanadi.
Zaboyda skreper bilan erga ishlov berishda, skreper cho’michining tishlari chuqurlanishi, uning to’lishiga qarshilik ko’rsatadi. Cho’michining to’lishi, uning hajmiga va erni qirqish qatlamining qalinlagiga bog’lik bo’ladi. Skreperga ortiqcha kuch sarf etmasdan, cho’michini to’lishi boro uning pichog’ini ko’tarish, kesilayotgan grunt qatlamining balandligini kamaytirish, unga traktor bilan yordam beriladi. ДЗ -11п (Д-537м) markali o’zi yurar skreper komplekt yordamida ko’tarmani barpo etish texnologiyasi to’liq jarayoni 2-ilovada keltirilgan.\