Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Klinkerni saqlash 
Issiq klinkerni tuyish uchun tegirmonlarga yo‘naltirish mumkin emas, uning 
harorati 50
o
S ga tushgandan so‘nggina shunday qilish mumkin. Bu xol issiq klinkerni 
to‘yish ba’zan tegirmonda ikki suvli gipsning suvsizlanishi bilan bog‘liq bo‘lib, 
bunda sementning qotish muddati standart talablaridan chiqib ketishi mumkin. 
Klinker haroratini talab qilingan chegaralarigacha tushirishni uni ma’lum muddat 
saqlash yo‘li bilan amalga oshirish mumkin. Klinkerni saqlash bundan tashqari yana 
bir maqsadni - pechlarda remont ishlari ketayotgan davrda sement tegirmonlari 
to‘g‘ri ishlashini ta’minlash uchun rezerv zaminini yaratishni ham nazarda tutiladi. 
Klinker usti yopiq, tirgaklarda ega bo‘lgan devorlarning balandligi 3-6 m bo‘lgan, 
ko‘priksimon kranlar bilan jihozlangan omborlarda saqlanadi. Pechdan chiqqan 
klinkerning tarkibida ma’lum miqdorda erkin kalsiy oksidi SaO bo‘ladi, klinkerning 
saqlanib turishi bu ohakning va sement sifatini yaxshilinishiga imkon beradi. 
 
Sement ishlab chiqarilishini nazorat qilish 
Sifatli sement olish uchun zavodlarda sement ishlab chiqarishdagi barcha 
texnologik jarayonlarni nazorat qilishi zarurdir. Bo‘larga quyidagilar kiradi: xom 
ashyo sifatini, har bir ishlab chiqarish jarayonida moddalarni xossalarini, asbob-
uskunalarni ishini aniqlash. 
Sement xossalarini, xususiyatlarini va standart talablariga javob berishini aniqlash. 
Xom-ashyo moddalarni kimyoviy tarkibi, xususan SaO (titr bo‘yicha) ning ohakdagi 
miqdorini nazorat qilinadi. 
Sementni 
sifatini, uning hajmiy og‘irligi bo‘yicha baxolanadi va 1550 — 
1650 g/l oraliqda tebranadi. Erkin holatdagi SaO miqdori 1% dan ortmasligi kerak. 

---

140 
Sementni qo‘shimchalar bilan tuyish jarayonida, uning nazorat qilinishi 
komponentlarini nisbatini aniqlash bilan chegaralanadi.