R. H. Kushatov axborot xavfsizligi va intellektual mulkka kirishni boshqarish

Maxfiy ma'lumotlarning ro‘yxati bu bajarilgan ishlar, ishlab chiqarilgan mahsulotlar, ilmiy va biznes g‘oyalar va texnologik yangiliklar to‘g‘risida tipik va o‘ziga xos qimmatli ma'lumotlarning tasniflangan ro‘yxati. Kompaniya ma'lumotlarini himoyalangan deb tasniflash shakli. Ro‘yxat odatda ushbu profildagi firmalarning qimmatli ma'lumotlarining odatiy tarkibiga asoslanadi. Ro‘yxatning mavjudligi axborotni himoya qilish tizimining samarali ishlashining asosiy shartlaridan biridir. Ro‘yxat har bir firma tomonidan maxsus komissiya tavsiyalariga binoan alohida shakllantiriladi va firmaning birinchi rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Ro‘yxat ko‘p maqsadli hujjatdir: maxfiy hujjatlarni umumiy hujjatlar oqimidan ajratish, xodimlarning maxfiy ma'lumotlar va hujjatlarga kirish huquqini beruvchi tizimni joriy etish va qimmatli ma'lumotlarni o‘g‘irlash to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rib chiqishda sudda dalil sifatida foydalanish. Ro‘yxatni tuzishda kompaniya sirlari turli shaxslarga ma'lum bo‘lgan alohida ma'lumot elementlariga bo‘linadi (bo‘laklarga bo‘linadi) . Shu bilan birga, ro‘yxat ma'lumotlarning maxfiyligi davri, maxfiylik muhri darajasi va ushbu ma'lumotlardan foydalanish huquqi berilgan xodimlarning tarkibini tartibga soladi. Ro‘yxat ishchi vosita bo‘lib, doimiy ravishda kompaniya faoliyatidagi o‘zgarishlar dinamikasiga mos ravishda yangilanib turishi va o‘zgartirilishi kerak. Ro‘yxat asosida kompaniyaning maxfiy hujjatlari ro‘yxati tuzilishi mumkin.
Maxfiy ma'lumotlarning ro‘yxati O‘zbekistonda axborotni tasniflashning eng keng tarqalgan shakli hisoblanadi. U O‘zbekiston Prezidenti tomonidan tasdiqlangan va majburiy nashr etilishi shart bo‘lgan "Davlat sirlari to‘g‘risida" gi O‘zbekiston qonuni va davlat sirlari siriga kiruvchi ma'lumotlar ro‘yxati asosida tarmoq va idoraviy boshqaruv organlari tomonidan tuziladi. Maxfiy ma'lumotlarning tarmoqqa tegishliligi ularni ishlab chiqarish faoliyatining ma'lum bir sohasi bilan bog‘lashni, idoraviy mansubligi axborotni davlat organiga bog‘lashni anglatadi. Axborotning dasturiy-maqsadli tasnifi ularning ko‘pincha bir nechta sanoat tarmoqlarini qamrab oladigan tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarining maqsadli dasturlariga mansubligini anglatadi.