Р. Халимметова илмий тадқИҚот методологияси

билишнинг негизи 
1) Назария 
 
1) Назария эмпирик билим (билиш) 
билан боғлиқ. 
2) Назария амалиётга нисбатан 
мустақил, автоном. 
3) Назариянинг башоратлаш 
функцияси амалиётнинг силжишига 
олиб келади. 
4) Объектив характерга эга. 
5) Ҳақиқий илмий назария амалиёт 
тўғрилигигини меъзони
6) Рационал назариялар билан 
боғлиқ. 
7) Назариялар инсон томонидан
яратилади. 
8) Ноилмий ва антиилмий
назариялар амалиётдан узилган 
бўлади. 
9) Назария тажриба билан боғлиқ. 
10) Назария фаннинг энг муҳим, 
зарурий қисми. 
1) Ҳиссий амалий билим (билиш) билан боғлиқ 
2) Назария амалиётнинг ичида, амалиёт – асосдир.
3) Амалиёт “орқада юрса”, назарияга ҳалақит берса, 
назария қуруқ деклорацияга айланади. 
4) Субъектив (шахснинг таъсири) характерга эга, яъни 
прогматизм билан боғлиқ. 
5) Амалиёт ривожи субъектив хатоларга барҳам бериб 
олимни янада рационаллаштириш билан боғлиқ. Амалийёт
ҳаракатланувчи куч.
6) Амалиёт назариянинг ҳақиқийлар мезони. 
7) Амалиёт Назариянинг мухим тушунчаларидан бири.
Амалиёт - ҳақиқат мезони. 
8) Баъзан амалиёт кишининг кундалик утилитар (фойда, 
манфаат) билан чеклаб қўйиши мумкин. 
9) Инсон амалий фаолиятнинг ҳам объекти ва субъекти. 
Киши амалий фаолиятнинг субъекти ва объекти.
10) Амалиёт а) фақат инсонга хос; б) у моддий ҳиссий;
в) у ўзгартирувчи ва қайта қурувчи; г) муайян мақсадга 
киритилган фаолият 
Билишга нисбатан амалийёт 3 хил вазифани бажаради: 
1) Билишнинг манбаи. 
2) Амалийёт билимларни тадбиқ этиш соҳасидир. 
3)
Билиш натижаларининг
ҳақиқийлигини текширади 

---

114 
 
кенг қўллаб-қувватланмади. Урушнинг охирига келиб бу ишларнинг авж олиши 
эса вазиятни ўзгартира олмади. Атом бомбасини яратишда Гитлер вермахтига 
ҳалақит берган бошқа сабаблар ҳам бор эди. Назария ва амалиётнинг 
бирлигидан фойда кўришни ҳамма нарсадан устун қўйиш сиёсатининг 
келажаги йўқлигини яна бир бор исботлади.
Ҳозирда ҳам, келажакда ҳам назария фақат амалиёт билан боғлиқ 
бўлмаслиги лозим. Агар фан амалиёт билан мутлақ боғланиб қоладиган бўлса, 
яъни ундан олдин кета олмаса - фан бўлмай, назария эса назария бўлмай 
қолади. Назария нисбатан мустақил бўлиши керак. 
Назария амалиётдан орқада қолиши ёки илгарилаб кетиши мумкин, ортда 
қолса, амалиётни ортга тортади, олдинга кетса, амалиётни илгарига етаклайди.