R sho m ahm udo va to‘G‘ri talaffuzga

QUVNOQ TILCHA HAQIDA ERTAK
Bir «Quvnoq tilcha» o‘z uyida yashar ekan. Qani o'ylab toping- 
chi, bu qanday uycha ekan?
Bu uychaning qizil eshiklari, eshiklari yonida oppoq quyon- 
chalar bor ekan. Bu quyonchalar konfet va shirinliklarni juda 
yaxshi ko'rar ekanlar.
Topdingizmi? Bu uycha - og'iz. Bu uychaning eshiklari ochilib- 
yopilar ekan.
Mana bunday {og‘iz yopiladi va ochiladi). Tilcha o‘z joyida 
tinch o'tira olmas ekan (tilni chiqaramiz). Hozir oftobda isinish 
uchun ayvonchaga chiqdi {til pastki labda kurakcha shaklida), 
so‘ngra uyga kirib, eshikni yopib oladi {til o ‘z joyiga olinib, og‘iz 
yopiladi). Quyosh bulutlar orasiga yashirindi va yomg'ir tom- 
chilab, tomni ura boshladi {til bilan tishlarimizni urib, «d-d-d» 
tovushini talaffuz etamiz).
Tilcha uyida zerikmaydi. U mushukchaga sut beradi. Mu- 
shukcha sut ichib {o g ‘iz ochiq holda tilni tepadan pastga 
harakatlantiramiz), lablarini yaladi va shiringina esnadi {og‘iz keng 
ochiladi). Keyin tilcha soatiga qaradi. U «chiq-chiq»lab yurar edi 
(ogVz ochiq, lablar tabassum holatida, til ichi og'iz burchaklariga 
uriladi). Mushukcha qo‘l-oyog‘ini yig‘ib, yotib oldi. «Men ham 
uxlashim kerak», deb o‘yladi tilcha.
TIL UCHUN HARAKATSIZ MASHQLAR
(Tinch holatdagi til mashqlari)
1. «Qushchalar» - og'iz katta ochiq, til o'z o'rnida tinch 
holatda yotibdi.
2. «Kurakcha» - og'iz ochiq holatda, keng 
bo'shashgan til 
pastki lablar ustida yotibdi.
3. «Kosacha» - og'iz keng ochiq holatda. Tilning 
old va 
yon qismi ko'tarilgan, lekin tishlarga tegmaydi.
6

---

4. «Nayza», «ninacha» - og‘iz ochiq holatda. Uchli, uzun, 
zriqqan, qattiq til oldinga chiqariladi.
5. «Tepalik», «Mushukchaning jahli chiqdi» - og'iz ochiq 
holatda. Til uchi pastki tishlarga tiraladi. Tilning ikki chekkasi 
yuqoriga ktarilib, «tarnovcha» hosil qilinadi.
6. «Tarnovcha» - og'iz ochiq holatda. Tilning ikki chekkasi 
yuqoriga ko'tarilib, o'rtasida ariqcha hosil qilinadi.
7. «Qziqorin» - og'iz ochiq holatda. Tilni tanglayga yopishtirib 
so'riladi. Har bir mashq 6 -8 marta takrorlanadi.