R valijonov, O. Qobulov, A. Ergashev

xodimning faoliyat doirasini kengaytirish, uning ish mohiyati mazmundorligini 
oshirish lozim. Masalan, Yaponiyaning «Toyoto» kompaniyasida ishlab chiqarishni 
boshqarish tizimi shunisi bilan diqqatga sazovorki, ishlab chiqarish xarajatlarini 
kamaytirish uchun, u ishlab chiqarishning keraksiz 
elementlarini 
tizimdan 
chiqarib tashlaydi. Asosiy tamoyil: «zamriy detallami ishlab chiqarish zamr 
vaqtda, kerakli miqdorda» shiori ostida shakllanadi. Ishlab chiqarishning bunday 
yoiga qo‘yilishi hozirgi tez o‘zgarib turadigan bozor konyukturasiga mos keladi. 
Shunday qilib muvaffaqiyatning asosiy o‘zagini samaradorlik, tejamkorlik va 
unumdorlik belgilaydi. Mahsulotlar oqimining to‘xtovsizligi mahsulot turi va 
miqdori talabiga moslashish asosan ikki tamoyil orqali erishiladi: «Aniq va o‘z 
vaqtida» va avtomatlashtirish. «Aniq va o‘z vaqtida» zarur turdagi buyumni 
zamr miqdorda va zamr vaqtda ishlab chiqarishni anglatadi. Avtomatlashtirish 
esa yaroqsiz mahsulot ishlab chiqarmaslikni xodim tomonidan kompyuter orqali 
nazorat qilinishini anglatadi. 2-rasmda natijalar bloki (xarajatlar, sifat, ishchilar 
ko‘nikmasi va unumdorlik) va zaminlar bloki tasvirlangan. Ko'pchilik «Toyoto» 
tizimini «Kanban» tizimi deb ataydi. Ammo bu o‘rinli emas, chunki «Toyoto» 
tizimi mahsulot ishlab chiqarish usulini ifoda etsa «Kanban» «Aniq va o‘z 
vaqtida» tizimini amalga oshirish vositasidir. «Kanban» to‘rt burchakli plastik 
konvertni ifodalab, ishlab chiqarish buyurtmalarini olish va tanlash tizimidir.
Koordinatsiyalashning bunday moslashuvchan turi talab tez o‘zgaruvchi 
bozor sharoitida tashkilot muvaffaqiyatini kafolatlashning muhim vositasidir.
TASHKILOT TUSHUNCHASI
Menejmentning ishini samarali tashkil qilish uchun, menejer faoliyatini