R. X. Maksudov

2.31-rasm.
bunda har ikki tomonidagi choklarda kuchlanish qiymati bir xil boMib, 
qiymati quyidagicha aniqlanadi:
T = F/[0,7k((i + *,)]< [r‘] 
[2.25]
0 ‘zaro tik qilib payvandlash, 2.32-rasm. Bunday payvandlashda 
detallar o ‘zaro uchma-uch (b) yoki burchakli chok (a) yordam ida 
biriktiriladi. Payvandlash dastaki yordam ida bajarilsa burchakli chok 
hosil boMadi va cho‘zilish va moment ta ’siridan mustahkamligi 
quyidagicha aniqlanadi (2.32-rasm,a).
т = 
• 0,7K) +F/(21- 0,7 • К) < [r1 ] 
[2-26]
Payvandlash avtomatik ravishda bajarilsa uchm a-uch chok hosil boMadi, 
bunda chokning mustahkamligi quyidagicha aniqlanadi (2.28b-rasm): 
a - 6 M /(s
( 2)+ 
F/(S t) < [a'
]
a)
Ш
IN
i
ч ,1
2.32-rasm.
Kontaktli payvandlash usuli, 2.33-rasm. Listlar ustma-ust kon- 
taktlanib payvandlansa, chokning mustahkam ligi listning mustahkam- 
ligiga teng boMadi. Shuning uchun bunday hollarda chokni alohida 
hisoblab o ‘tirishga hojat qolmaydi.
Listlar ustma-ust ikki xil usulda payvandlanishi m umkin, bulardan 
biri nuqtaviy, 2.29a-rasm ikkinchisi lentaviv. 2.29b-rasm payvandlash 
usullaridir.
40

---

Nuqtaviy payvandlashda listlarning payvandlanadigan qismlari 
ustma-ust qo‘yiladi va bir necha nuqtasida biriktiriladi. Bunda har bir 
nuqtaning diametri listning qalinligiga nisbatan tanlanadi, y a’ni: 
agarda 5 < 3 mm bo‘Isa, d= 1,25+4 mm 
agarda 8 > 3 mm bo‘lsa, d= 1,58+5 mm 
Nuqtali payvand chok orasidagi va qirralardan eng chetidagi 
nuqtalargacha boMgan masofa quyidagicha olinadi (2.29- rasm,a). 
t = 3d, 
t, = 2 d, 
u = 1,5 d
Nuqtaviy payvand birikma kesimidagi kuchlanish
z = 4F/[z-ind1) 
< [
t
'} 
[2.27]
bu yerda, z - payvand nuqtalar soni; i - har bir nuqtadagi qirqilishi 
mumkin boMgan tekisliklar soni.
Kontaktlab payvandlashning lentaviy turi listlarning biriktirilgan 
qisimlarida lenta shaklidagi chok hosil qilishidan iborat. Bunda 
chokdagi kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:
r = F/ef:<[r'] 
[2-28]
Bu yerda: v - payvand chokning eni; f - chokning uzunligi.
Bunday birikmalarda nuqtaviy payvand birikmaga nisbatan kuch­
lanish to ‘planishi kam boMadi.
(5..HJ)#
q> 

2.33-rasm.
Masala. Berilgan payvand birikmaga F = 30kN kuch ta’sir qilmoqda 
chokning uzunligi aniqlansin. Birikma St 3 markali materialdan 
tayyorlangan ( ^ =
220
/ id  ). Payvand chok 350 A elektrod bilan qo ‘l
41

---

dastaki yordamida bajarilgan. Burchakli po‘lat materialning o ich am lari 
b=32mm, Z0=9.4mm, d=4mm qabul qilamiz.
1.Tanlangan material uchun kesimdagi ruxsat etilgan kuchlanishni 
aniqlaym iz, [5Ц = 
1.5
b o ig a n d a
2.Payvand birikma uchun ruxsat etilgan kuchlanish
H , = 0.65[cr]2 = 0.65 ■
147 = 95МПа 
[а\ = 
= 
j j
 = 147МПа .
3.Yon choklam ing umumiy uzunligi
llun
_ 30000
(0.7 К[т]'к.) 
0.7-4 95 
Har bir yon choklam ing uzunligi
= 113 mm.
/ =iZlL
u* 
b
113-9.4 
32
1
1 
yon 
lyon 
byon 
113 
33 
80mm.