R. X. Maksudov

T = 2
tz
/
oj
= 6 0 /
h
Lh soat jarayonida sikllarning umumiy soni
N=3600L,/T=573coLh=60nLh
10

---

II bob. BIRIKM ALAR
Umumiy m a’lum otlar
M a’lumki, m ashinalar detal va uzellardan tashkil topib birikmalar 
vositasida у ig‘ iladi. Birikmalar esa ajraladigan va ajralmaydigan turlarga 
boMinadi.
Ajralmaydigan birikmalar, bu shunday birikmalarki, bunda mashina 
uzellarini ayrim qismlarga ajratilganda, ishchi yuzalariga shikast 
yetkaziladi, ya’ni birikma hosil qilish uchun bu ishchi yuzasi qayta 
ishlanadi. Parchin mixli, payvand hamda detallari o ‘zaro tigMzlik bilan 
oMkazilgan birikmalar shunday birikmalar hisoblanadi.
Rezbali, shponkali, shlitsli birikmalar ajraladigan birikmalar bo‘lib, 
bunda uzellar detallarga ajratilganda detallning ishchi qismiga shikast 
yetkazilmaydi. M ashinalaming yaxshi ishlamasligi, muddatdan oldin 
ishdan chiqishi, ishlash jarayonida shovqinning oshib ketishiga undagi 
birikma sifatining pastligi (sifatli m ahkamlanmaganligi, payvandlan- 
maganligi, birikma uchun material noto‘g ‘pi tanlanganligi va h.k.) sabab 
boMadi.
Birikma elementlari asosan mustahkamlikka hisoblanadi. Bunda 
birikma elementlarining mustahkamligi biriktirilayotgan detallarning 
mustahkamligi bilan bir xilda boMishishiga erishish kerak.
2.1-§. Rezbali birikm alar
Ajraladigan birikmalarning eng k o bp tarqalgan turi rezbali 
birikmalardir. BoMt, vint, shpilka rezbalam ing xususiy hollari bo4lib, 
mashinalaming ular vositasida yig‘ilgan uzellari kerak boMgan vaqtda 
ayrim 
detallarga 
ajratilishi 
va yana 
qayta yigMlishi 
mumkin. 
Rezbali birikmalarning afzalliklari. 1. Tuzilishi oddiy. 2. YigMsh va 
detallarga ajratish yengil. 3. Hamma oMchamlari standart boMganligi 
uchun nisbatan arzon. 4. Katta yuklanishlarga chidamli.
Kamchiliklari. Detallarda rezbalarning boMishi yuklanishni tuplanishga 
olib keladi, bu esa o ‘zgaruvchi kuchlanishlar ta ’sirida mustahkamligini 
pasaytiradi.
и

---